اورژانس اجتماعی که با گرفتن شماره تلفن ۱۲۳ به طور شبانه‌روزی در دسترس مردم قرار دارد، راه بسیار مناسبی برای مبارزه با خشونت و آزار به شمار می‌شود. در همهٔ جوامع اقداماتی در این زمینه انجام می‌شود و برنامه‌هایی برای پاسخگویی به نیازهای مردم و کاهش مشکلات آن‌ها طراحی و اجرا می شوند. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. اگرچه این برنامه‌ها بسته به شرایط موجود می تواند از کشوری به کشور دیگر متفاوت باشد، اما آن‌چه مهم است شناخت این مشکلات و اجرای راه حل‌های مناسب است. من در این نوشته شما را با اورژانس اجتماعی ۱۲۳ و کارکردهای آن آشنا خواهم کرد.
اورژانس اجتماعی چه می کند؟
یکی از برنامه‌های اورژانس اجتماعی در ایران برنامهٔ اضطراری اجتماعی است که حاصل سالها فعالیت سازمان بهزیستی کشور در دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی است. این برنامه ترکیبی از مداخله در بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی است که در وهلهٔ اول با هدف توانمندسازی جامعه و جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی طراحی شده‌اند.
گروه‌های هدف این برنامه شامل زوجین خواهان طلاق، معتادان، زنان و کودکان آسیب‌پذیر، کودکان کار، سالمندان، مبتلایان به اختلالات هویت جنسیتی، همسر و فرزندان آزار دیده، افراد خودکشی کننده، دختران و پسران فراری و سایر افراد که به هر دلیلی در شرایط بحرانی قرار دارند و مورد خشونت خانگی قرار می گیرند است. مراکز اورژانس اجتماعی حتی برای کسانی که به دلیل مشکلات خاص نمی‌توانند شب را در خانه بگذرانند، پناهگاه‌هایی در نظر گرفته‌اند تا از افراد بدسرپرست محافظت شوند. خدمات تخصصی این برنامه نیز خدمات اجتماعی، روانشناختی، تربیتی، حقوقی، فرهنگی و آموزشی است.
برنامه اورژانس اجتماعی قصد دارد تا مداخلات روانی – اجتماعی را قبل از مداخلات قضايی و انتظامی و حتی در كنار اين نوع مداخلات، انجام دهد؛ كه اين مسئله در پيشگيری از وقوع جرم و قضازدايی نيز نقش مهمی ايفا می‌كند. شناسايی آسيب‌های اجتماعی شايع و در حال شيوع به صورت كشوری، منطقه‌ای و محلی نيز از طريق اين برنامه صورت خواهد پذيرفت. استفاده افراد از منابع اجتماعی (نه منابع قضايی انتظامی) مانع تشكيل پرونده قضايی می‌شود در واقع اين نوع مداخلات تأثير برچسب‌زنی را به حداقل خواهد رساند تا زمينه برای توانمندسازی افراد در معرض آسيب و آسيب‌ديده اجتماعی و بازگشت آن ها به زندگی سالم فراهم آيد.
اورژانس اجتماعی و تابوهای فرهنگی
یکی از مشکلات عملکرد ارائه خدمات این برنامه‌ها تابوهای فرهنگی است، به این معنی که در بیشتر موارد، به عنوان مثال همسایگان متوجه کودک‌آزاری می‌شوند، اما آن را گزارش نمی‌دهند یا حتی جرأت تماس با شماره اضطراری را ندارند. این در حالی است که کودک‌آزاری یک جرم عمومی محسوب می‌شود و به شاکی خصوصی احتیاج ندارد، باید به افراد اطلاع داده شود که هر زمان متوجه خشونت خانگی در اطراف خود شدند، بلافاصله آن را گزارش دهند.
تأثیر اورژانس اجتماعی روی جامعه
بررسی‌های سازمان بهزيستی نشان می‌دهد كه چنان‌چه برای افرادی كه در معرض آسيب اجتماعی قرار می‌گيرند يا دچار آسيب اجتماعی می‌شوند، قبل از ارجاع به زندان، مداخلهٔ تخصصی و به موقع صورت گيرد، احتمال بازگشت آن‌ها به زندگی سالم و مستقل بيشتر از افرادی است كه مشمول دريافت اين خدمات نمی‌شوند و در زندان به سر می‌برند. چون در چنين شرايط بسترهای حقوقی، فرهنگی و اجتماعی مناسبی برای آنان فراهم نيست و به دليل داشتن سوء پيشينه حتی از طرف خانواده و نزديكان نيز به صورت مناسب مورد پذيرش قرار نمی‌گيرند، در حالی كه اخذ خدمات در اورژانس اجتماعی به دليل ماهيت غيرقضايی و غيرانتظامی، سابقه جرم برای آنان محسوب نمی‌شود.
در چنين شرايطی خانواده و جامعه آمادگی بيشتری برای پذيرش افراد دارند و فرد آسودگی خاطر بيشتری را برای ورود به جامعه و داشتن زندگی سالم دارد. به همين دليل تعامل سازمان بهزيستی و نيروی انتظامی می‌تواند بستر مناسبی را فراهم كند تا همه افرادی كه به آن جا مراجعه می‌كنند يا همه افرادی كه شناسايی می‌شوند، به نظام قضايی ارجاع نشوند.
از فواید برنامه اورژانس اجتماعی اين است كه به دليل مراجعهٔ بيشتر افراد به صورت خودمعرف و ارتباط مستمر با كارشناسان مراكز تابع برنامه، زمينه شناسايی اين آسيب‌ها و عوامل زمينه‌ساز و پيامدهای آن‌ها بيش از پيش فراهم می‌شود.
استفاده مردم از خدمات روانشناختی فرصت مناسبی را در اختيارشان قرار خواهد داد تا با بهره‌گيری مناسب از دانش روانشناسی مهارت‌های لازم را برای زندگی اجتماعی و مقابله با مشكلات كسب كنند و بتوانند در مواقع لزوم از اين مهارت‌ها جهت پيشگيری از ارتكاب جرم يا آسيب اجتماعی استفاده كنند يا در جهت ارتقای كيفيت زندگی خود بهره بگيرند. بدون شك افرادی كه از سلامت و بهداشت روان بالاتری برخودار هستند، كمتر از ديگر افراد درگير جرائم و آسيب‌های اجتماعی خواهند شد.
نحوه پذیرش افراد به چه صورت است؟
نحوه پذيرش اين افراد به يكی از صورت‌های زیر است:
- خودمعرف (كه اساس كار اورژانس اجتماعي است)
- ارجاعی از مراكز ذي ربط قضايي و انتظامي
- ارجاعی از ساير سازمان‌های دولتی و غير دولتی
ترخیص افراد چگونه صورت می‌گیرد؟
با توجه به شرایط مراجعین و خدمات ارائه شده ترخیص مناسب صورت می‌گیرد. بازگشت به خانواده به عنوان مهم‌ترین هدف این مراکز می‌باشد. ارجاع به مراکز زیر مجموعهٔ امور آسیب‌دیدگان اجتماعی با توجه و شرایط مراجع (مراکز خانهٔ سلامت، بازپروری زنان آسیب‌دیدهٔ اجتماعی و…).
در نهایت با توجه به تنوع جرم در جامعه واضح است بدون وجود اورژانس اجتماعی و موکول کردن تمام جرائم به مراکز قضایی مشکلات زیادی پدید می‌آید، هم‌چنین جامعه از کمک‌های فراوان مددکاران و جلسات روانشناختی محروم می‌ماند. اگر تجربه‌ای در زمینهٔ ارتباط با اورژانس اجتماعی ۱۲۳ دارید در بخش دیدگاه‌ها برای ما بنویسید. سپاس‌گزارم.
سپاس از محتوای آگاهی بخش و کاربردی شما. امیدوارم توده مردم در این امر مهم اقدام لازم داشته باشند.
دروغ نگین 24ساعته .من هزاران بار تماس گرفتم و جواب ندادن
سلام
امروز گوشی منو زدن از تودستم ازتو ماشین
اطرافیان علیرغم اینکه لوکیشن گوشیمو داشتم کمکم نکردن حتی خانوادم
حتی همسرم به من پشت کرد و بهم سرکوفت زد
نمیتونستم بخوابم ومدام صحنه خشن دزدی میاد جلوی چشمم.قلبم درد میکنه واحساس امنیت ندارم
حس میکنم قلبم داره می ایسته
ساعت ۳ نصفه شب زنگ زدم اورژانش اجتماعی.واقعا ممنونم که به حرفام گوش دادین تنهاکسی که امشب بهم گوش کرد وسرکوفت نزد مشاور این شماره بود.
ازتون ممنونم قلبم داشت منفجر میشد.
گوش می ده اخر به خودت هم انگی پیدا می کنه
متسفانه انقدر جرایم بدتر زیاد شده که بچه ای مثل من که پدر و مادر دو قطبی‌داره رسیدگی نمیشه
سلام من با شوهرم مشگل دارم شب و روزم سیاهه یه بچه ۷ساله دارم کارمون داره ب طلاق میکشه نمیدونم واقعا با ۱۲۳تماس بگیرم تاثیری داره کمکم میکنن یا نه
پیشنهاد میکنم حتما تماس بگیرید
من شنیده بودم گفتن اورژانس اجتماعی مشاوره در رابطه با اختلال هویت جنسی دارن ولی من یکبار تماس گرفتم بهم گفتند که مشاوره در رابطه با این موضوع نداریم
پس چطور میگن که هست؟
ممکنه در اون زمان مشاوری در این مورد نداشتند دوباره باهاشون تماس بگیرید
سلام
خدمات برای کودکانی که مورد خشونت فیزیکی از طرف والدین قرار میگیرند به چه صورت است؟ در بعضی موارد شنیدم که از اورژانس برای بررسی می آیند و اگر موردی نبود میروند. و کودک بخاطر کاری که انجام داده است بیشتر از طرف والدینش آزار میبیند. برای اینکه میگویند آبروی ما رو بردی و چرا اینکار را انجام دادی.
این کودکان باید چیکار کنند؟ چه علایم هایی داشته باشند که مورد حمایت اورژانس قرار بگیرند؟
تخت هر گونه خشونتی می‌توانید تماس بگیرید