تحلیل روان‌شناسی شخصیت امیر تتلو

امیر تتلو یکی از جنجالی‌ترین خوانندگان ایرانی است که میلیون‌ها هوادار و میلیون‌ها منتقد و دشمن دارد. روان‌شناسان و جامعه‌شناسان بارها به تحلیل شخصیت و پیامد رفتارهای او بر روی جامعه پرداخته‌اند. در این نوشته به تحلیل روان‌شناسی شخصیت امیر تتلو خواهم پرداخت. این نوشته به درخواست برخی از دوستان در شبکه‌های اجتماعی نگاشته شده است. من در این نوشته به دنبال توهین به این خوانندهٔ محبوب نیستم و تلاش می‌کنم بدون غرض و با دلایل علمی به تحلیل شخصیت او بپردازم.

روان‌شناسی شخصیت امیر تتلو خواننده محبوب ایرانی

بیوگرافی و زندگینامه امیر تتلو

امیرحسین مقصودلو که با نام هنری امیر تتلو شناخته می‌شود؛ ترانه‌سرا و خوانندهٔ پاپ، رپ و R&B است. او در ۳۰ شهریور ۱۳۶۶ در تهران زاده شد و از سال ۱۳۸۲ تاکنون به فعالیت هنری پرداخته است. نخستین آلبومش با نام «زیر هم‌کف» در سال ۱۳۹۰ منتشر شد. در سال ۱۳۹۲ هم آلبوم تتلیتی را منتشر کرد. این آلبوم سرآغاز رشد چشمگیر هواداران تتلو هم بود که از این پس هوادارانش با نام تتلیتی شناخته شدند. به گفتهٔ خودش دوران کودکی سختی را سپری کرده و نبود پدر همیشه او را آزار می‌داده است.

فوتبالیست شدن امیر تتلو

امیر در ۱۲ تیر ۱۳۹۲ بازداشت و به قید وثیقه آزاد شد. سپس تمام تلاش خود را برای دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به کار گرفت. در سال ۱۳۹۲ برای پشتیبانی و دلگرمی تیم ملی فوتبال ایران، ترانهٔ «منم یکی از اون یازده تام» را خواند. شاید همین آهنگ زمینه‌ساز علاقهٔ او به فوتبالیست شدن بود. او اعلام کرد که پس از آهنگ «مردمان بی‌عشق» از دنیای موسیقی خداحافظی می‌کند و می‌خواهد فوتبالیست شود. امیر در ۲۲ مهر ۱۳۹۳ سرزده به تمرین باشگاه پرسپولیس رفت. او گفته بود که می‌خواهد جای علی کریمی را بگیرد. اما همان روز از تمرین این تیم با احترام اخراج شد.

ملی‌گرایی و فعالیت‌های سیاسی

تتلو در سال ۱۳۹۴، هم‌زمان با اوج داستان توافق هسته‌ای، ترانه‌ای در این موضوع خواند. در ویدیوی این آهنگ امیر روی عرشهٔ ناو نظامی ایرانی متنی با مضمون «خلیج مسلح فارس حق مسلم ماست» را خواند. در سال ۱۳۹۴ به موزهٔ صلح تهران رفت و از سوی جانبازان شیمیایی و قطع نخاع کشور برای ساخت کلیپ «شهدا» مورد تجلیل قرار گرفت و به عنوان سفیر صلح موزه معرفی شد. در جریان انتخابات ۱۳۹۶ نخست از آقای قالیباف به عنوان کاندید حمایت کرد. با کناره‌گیری قالیباف به سود آقای رئیسی، تتلو از رئیسی حمایت کرد.  با وجود این‌که به او قول مجوز و برگزاری کنسرت داده شده بود، اما این اتفاق میسر نشد.

مهاجرت به ترکیه

امیر تتلو در سال ۱۳۹۷ پس از آن‌که نتوانست مجوز خود را برای فعالیت قانونی دریافت کند از ایران به ترکیه رفت. او در ترکیه به فعالیت هنری خود ادامه داد.

آیا امیر تتلو دچار اختلال روانی است؟

این پرسشی است که بارها در شبکه‌های اجتماعی از من پرسیده شده است؟ برخی افراد تلاش می‌کنند تا از تتلو تصویر فردی پلید و ناشایست را به تصویر بکشند. اما مسئله این است که اختلال روانی به معنی توهین به یک شخص نیست. اگر کسی دچار سرطان شود باید این بیماری را به عنوان توهین در نظر بگیریم؟ قطعاً نه.

پس اختلال روان‌شناختی به معنای توهین نیست. اختلال روانی همانند بیماری جسمانی نیازمند درمان است. در صورتی که اختلالات روان‌شناختی درمان نشوند شدت می‌یابند و به سادگی بهبود نخواهند یافت. اما به پرسش اصلی برگردیم. آیا امیر تتلو دچار اختلال روانی است؟ پاسخ به این پرسش کار آسانی نیست. چون بدون جلسهٔ مصاحبهٔ بالینی و شنیدن گفته‌های فرد دربارهٔ مشکلات و زندگیش نمی‌توانیم وجود یا نبود اختلال را تشخیص دهیم. اما از آن‌جایی که موارد گوناگونی در تتلو بارز است به بررسی رفتارها و رخدادهای زندگیش، با توجه به معیارهای DSM 5 می‌پردازیم. با این کار می‌توانیم به این نتیجه برسیم که احتمال وجود چه اختلالی در او بالاست. با توجه به بررسی‌هایی که من انجام دادم احتمال وجود اختلالات شخصیت گروه B در امیر تتلو وجود دارد.

آیا تتلو دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی است؟

شخصیت ضد اجتماعی یکی از اختلالات شخصیت است. ویژگی اصلی این اختلال روان‌شناختی، فقدان وجدان و نداشتن احساس گناه است. امیر تتلو در زندگی و روابط میان‌فردیش ناپایدار و پرتنش است. او دیگران را سیاه یا سپید می‌بیند. برای نمونه هنگامی که خواست با دنیا جهان‌بخت ارتباط برقرار کند ناگهان این رابطه برهم خورد. او رفتارهای غیر قانونی دارد و از هنجارهای اجتماعی پیروی نمی‌کند. برای همین موضوع بارها بازداشت شده است. امیر بی‌درنگ و برای دستیابی به خواسته‌های آنی خود رفتارهای عجیب انجام می‌دهد. تحریک پذیر زودخشم، زودرنج و پرخاشگر است. فردی مسئولیت‌پذیر نیست. پشیمانی، احساس گناه و عذاب وجدان ندارد. او به جای پذیرش اشتباهاتش، بدون دلیل منطقی انگشت اتهام را به سوی دیگران می‌گیرد. خودخواه است و نمی‌توان رفتار او را پیش‌بینی کرد. از سوی دیگر به الکل و مواد مخدر اعتیاد شدید دارد. بر پایهٔ این موارد می‌توانیم امیر تتلو را دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی بدانیم.

آیا تتلو اختلال شخصیت نمایشی دارد؟

اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک (Histrionic Personality Disorder) یکی از اختلالات شخصیت گروه B است. کسانی که دچار این اختلال روانی هستند می‌خواهند در مرکز توجه باشند. آن‌ها هر کاری می‌کنند که نگاه دیگران را به خود جلب کنند. برای رسیدن به این هدف آرایش خاص و نامتعارف می‌کنند. خالکوبی‌های عجیب و بیش از اندازه انجام می‌دهند. لباس‌های عجیب می‌پوشند و رفتارهایی می‌کنند که نمایشی و تئاترگونه است. شخصیت‌های هیستریونیک بسیار هیجانی هستند و تحمل نادیده گرفته شدن یا مورد انتقاد قرار گرفتن از سوی دیگران را ندارند. 

وجود اختلال شخصیت نمایشی در تتلو غیر قابل تأیید است

با خواندن توضیحی که دربارهٔ اختلال شخصیت نمایشی دادم ممکن است به این باور برسید که امیر تتلو دچار این اختلال شخصیت است. اما توجه داشته باشید برای شناسایی یک اختلال شخصیت باید فرد معیارهای مورد نیاز برای اختلال روانی را که در کتاب DSM 5 یاد شده داشته باشد. برای اختلال شخصیت نمایشی ۸ مورد در DSM 5 آمده است که فرد باید حداقل ۵ مورد را داشته باشد تا این اختلال تأیید شود. اما تنها می‌توانیم ۴ مورد را به او نسبت دهیم. هر فردی ممکن است برخی از نشانه‌های اختلالات شخصیت را داشته باشد. در این حالت می‌گوییم او خصلت‌های اختلال را دارد و دچار اختلال نیست.

نشانه‌هایی که از اختلال شخصیت نمایشی در تتلو دیده می‌شود

۱- می‌خواهد مرکز توجه باشد. در شرایطی که فرد مورد توجه دیگران قرار نمی‌گیرد احساس ناراحتی و کلافگی می‌کند.
۲- حالت هیجانی به سرعت دگرگون می‌شود یا احساسات خود را به صورت سطحی نشان می‌دهد.
۳- همیشه از ظاهر جسمانی خودش برای جلب توجه دیگران استفاده می‌کند.
۴- احساسات و هیجانات خود را به شیوهٔ نمایشی و اغراق‌آمیز نشان می‌دهد.

با توجه به آن‌چه گفته شد نمی‌توانیم وجود اختلال شخصیت نمایشی را در تتلو تأیید کنیم. تأیید این اختلال نیازمند اطلاعات بیش‌تر از فرد است. در نتیجه بدون جلسهٔ مصاحبهٔ بالینی نمی‌توانیم وجود این اختلال را در او تأیید کنیم.

آیا تتلو دچار شخصیت خودشیفته است؟

اختلال شخصیت خودشیفته، اختلال خودشیفتگی یا نارسیستیک (Narcissistic Personality Disorder) یکی از اختلالات شخصیت است. کسانی که دچار این اختلال روانی هستند توانایی‌های خود را فراتر از آن‌چه که هست می‌دانند و دربارهٔ خودشان بزرگنمایی و اغراق می‌کنند. بر خلاف باور بیش‌تر مردم، کسانی که دچار خودشیفتگی هستند از اعتماد به نفس پایین و احساس حقارت رنج می‌برند. آن‌ها همیشه به تعریف و تحسین دیگران نیاز دارند و اگر مورد تحسین دیگران قرار نگیرند اندوهگین یا خشمگین می‌شوند. آن‌ها خود را برتر از دیگران می‌پندارند و احساس همدلی نسبت به دیگران ندارند. به همین خاطر به احساسات و نیازهای دیگران توجه نمی‌کنند و همیشه حق را به خودشان می‌دهند. همانند آن‌چه برای اختلال شخصیت نمایشی هم گفته شد؛ در DSM 5، برای این اختلال ۹ مورد یاد شده که فرد باید حداقل ۵ مورد را داشته باشد.

نشانه‌هایی که از اختلال شخصیت خودشیفته در تتلو دیده می‌شود

۱- خود بزرگ‌بینی دارد و احساس می‌کند فردی بسیار مهم است. برای نمونه: پیروزی‌ها و توانمندی‌های خود را بزرگ جلوه می‌دهد و بدون آن‌که پیروزمندی‌های بزرگی داشته باشد؛ انتظار دارد که دیگران او را فردی بسیار خوب و مهم بدانند.
۲- به تحسین و تمجید دیگران بسیار نیازمند است.
۳- همیشه خودخواه است و حق را به خودش می‌دهد. گمان می‌کند که می‌تواند هر کاری خواست انجام دهد. بدون هیچ دلیل و منطقی انتظار دارد دیگران در حقش لطف بزرگی کنند یا رفتاری متفاوت از دیگران با او داشته باشند. همیشه خواسته‌های او را برآورده کنند.
۴- همدلی ندارد. احساسات و نیازهای دیگران را به رسمیت نمی‌شناسد.
۵- همیشه به دیگران حسادت می‌کند یا گمان می‌کند که دیگران به او حسادت می‌کنند.
۶- مغرور است رفتارهای متکبرانه دارد و از بالا به دیگران نگاه می‌کند.

امیر تتلو اختلال شخصیت خودشیفته دارد

همان‌گونه که گفتم ملاک ما برای تأیید یا رد یک اختلال روانی این است که فرد معیارهای مورد نیاز که در DSM 5 آمده است را داشته باشد. با توجه به آن‌چه گفتم می‌توانیم بگوییم ممکن است تتلو دچار اختلال شخصیت خودشیفته باشد. کسانی که دچار این اختلال هستند تشنهٔ توجه، تحسین و تمجید دیگران هستند و خود را برتر از دیگران می‌دانند. این باور و رفتارها ریشه در کودکی و نوجوانی دارد. بیش‌تر کسانی که دچار خودشیفتگی هستند در خانواده‌ای بی‌عاطفه و سرد پرورش یافته‌اند که کودکانشان را نادیده می‌گرفتند. پدر و مادرانی که موفقیت‌های فرزندانشان را بی‌ارزش می‌دانند؛ استعداد و توانمندی کودک را سرکوب می‌کنند؛ به احساسات و نیازهای کودک بی‌اعتنایی می‌کنند؛ چنین خانواده‌ای شخصیت کودک را شکننده و بی‌اعتماد به نفس می‌کند. فرد در پایان نوجوانی و جوانی برای جبران این کمبود و کاستی‌ها تلاش می‌کند تا تحسین و تمجیدی که در کودکی دریافت نکرده‌ را از دیگران دریافت کند. آن‌ها برای تحسین شدن دست به هر کاری می‌زنند و خودشان را شخصیتی خاص و پیروز می‌پندارند در حالی که چنین نیست.

آیا تتلو دچار اختلال شخصیت مرزی است؟

اختلال شخصیت مرزی یا بردرلاین (Borderline Personality Disorder) یک اختلال شخصیتی در گروه B است. ویژگی‌های اصلی اختلال شخصیت مرزی، ناپایداری در روابط فردی، اعتماد به نفس پایین، ناپایداری خودپنداره (شناخت از خود)، ناپایداری خلقی، بی‌پروایی، رفتار بدون فکر و غیر قابل پیش‌بینی بودن است. این نشانه‌ها از کودکی آغاز می‌شوند.

وجود اختلال شخصیت مرزی در امیر تتلو قابل تأیید نیست

با خواندن توضیحی که دربارهٔ اختلال شخصیت مرزی دادم ممکن است به این باور برسید که امیر تتلو دچار این اختلال شخصیت است. اما توجه داشته باشید برای شناسایی یک اختلال شخصیت باید فرد معیارهای مورد نیاز برای اختلال روانی را که در کتاب DSM 5 یاد شده داشته باشد. برای اختلال شخصیت مرزی ۹ مورد در DSM 5 آمده است که فرد باید حداقل ۵ مورد را داشته باشد تا این اختلال تأیید شود. اما تنها می‌توانیم ۴ مورد را به او نسبت دهیم. هر فردی ممکن است برخی از نشانه‌های اختلالات شخصیت را داشته باشد. در این حالت می‌گوییم او خصلت‌های اختلال را دارد و دچار اختلال نیست.

نشانه‌هایی که از اختلال شخصیت مرزی در تتلو دیده می‌شود

۱- همیشه در زندگیش روابط میان‌فردی ناپایدار و پرتنش دارد که ویژگی مهم آن این است که طرف مقابل را بسیار خوب یا بیش از اندازه پست و بی‌ارزش می‌پندارد. دیگران در نگاه او سیاه یا سپید هستند.
۲- حداقل در ۲ زمینه (مانند روابط جنسی، سوء مصرف مواد، بینج ایتینگ و رانندگی خطرناک) رفتارهای ناگهانی، بدون فکر و ناپایدار دارد. این رفتارها خودزنی را دربرنمی‌گیرد و انتحاری نیست.
۳- هیجان و احساسات ناپایدار دارد زیرا بیش از اندازه واکنشی است. بدون فکر کردن دربارهٔ چیزهای گوناگون خلق او دگرگون می‌شود. مانند دیسفوربیای اپیزودیک شدید، اضطراب، زودرنجی یا زودخشمی که چند ساعت طول می‌کشند و گاهی چند روز هم دنباله دارند.
۴- با هر محرک یا در هر موقعیتی به شدت خشمگین می‌شود یا نمی‌تواند خشمش را کنترل کند. زود و پیاپی خشمگین می‌شود. همیشه خشمگین است یا پیاپی نسبت به دیگران خشونت فیزیکی نشان می‌دهد.

با توجه به آن‌چه گفته شد نمی‌توانیم وجود اختلال شخصیت مرزی را در تتلو تأیید کنیم. تأیید این اختلال نیازمند اطلاعات بیش‌تر از فرد است. در نتیجه بدون جلسهٔ مصاحبهٔ بالینی نمی‌توانیم وجود این اختلال را در او تأیید کنیم.

امیر تتلو یک جوکر است

اگر فیلم جوکر ۲۰۱۹ را دیده‌اید می‌دانید که او دچار اختلال روانی بود. همان‌گونه که در تحلیل روان‌شناسی فیلم جوکر ۲۰۱۹ گفتم؛ ژوکر با مشکلات ناشی از بیماری خود دست و پنجه نرم می‌کرد و در تلاش بود تا انسان بهتری باشد. او با امید به آینده و پیگیری درمان بیماریش به زندگی خود ادامه می‌داد. تا جایی که رفتارهای مردم و جامعه بر شدت مشکلات او افزود. اختلال روان‌شناختی که با دارو کنترل می‌شد دیگر مهارنشدنی شده بود. این رخدادهای ناگوار اجتماعی که برای آرتور فلک پیش آمد از او یک مجرم خطرناک ساخت. بیایید به زندگی امیرحسین مقصودلو نگاهی بیاندازیم. او دوران کودکی و نوجوانی سختی را گذراند. سپس توانست استعداد خود را در زمینهٔ هنر خوانندگی شکوفا کند. کسی نمی‌تواند هنر او را در زمینهٔ موسیقی انکار کند. سپس آرزوی ورزشکار شدن داشت. اما از سوی جامعه مورد تمسخر قرار گرفت و دلسرد شد. او همیشه در گفته‌هایش از این موضوع به عنوان یک حسرت در زندگی یاد می‌کند. هنگامی که فوتبال بازی کردن آرات را می‌بیند و با او سخن می‌گوید این حسرت را به زبان می‌آورد. امیر تتلو تا پیش از آخرین باری که به زندان افتاد فردی بود که مواد مخدر و الکل را کنار گذاشته بود و به دنبال زندگی سالم بود. او حتی گیاهخوار شد و باورهای دینی در او نمایان‌تر شده بود. اما پس از رهایی، دیگر آن امیر گذشته نبود. پرخاشگر شد. اعتیاد به الکل و مواد مخدر در او شدت گرفت. از ایران، کشوری که دوستش داشت رفت. امروز او فردی است که با مشکلات گوناگون دست و پنجه نرم می‌کند و حتی نسبت به هوادارانش هم رفتارهای پرخاشگرانه و غیر قابل پیش‌بینی دارد. من بر این باورم که امیر تتلو دچار اختلالات شخصیت بوده اما رفتارهای جامعه این موضوع را شدت بخشیده است.

دوستان گرامی خوشحال می‌شوم که دیدگاه خود را پیرامون امیر تتلو و مشکلاتش با رعایت ادب و احترام بنویسید. دیدگاه‌هایی که دارای واژه‌های نامناسب باشند نمایش داده نمی‌شوند.