بیماری روانی، اختلال روانی یا کژکاری روانی، سندرومی است که ویژگی بنیادین آن عبارتند از: مختل شدن شناخت، کنترل هیجان و یا رفتار به گونه‌ای که از دید بالینی معنادار باشد و نابسامانی یا نقص کارکردی در فرآیندهای جسمانی و روانی یا رشدی را نمایان کند. اختلال روانی باعث مختل شدن زندگی انسان در زمینه‌های شخصی خانوادگی و اجتماعی می‌شود.
اگر بخواهم ساده‌تر بگویم اختلال روانی یک کژکاری و مشکل در رفتار یا فرآیندهای روانی انسان است که خود را با یک ناهنجاری در رفتار و فرآیندهای روان نشان می‌دهد. بیش‌تر مردم کسی را نابهنجار یا غیرعادی می‌دانند که رفتار، اندیشه یا احساسات او غیرمعمول و عجیب است و همانند دیگران نیست مردم چنین کسانی را دچار اختلال روانی می‌دانند. اختلال روانی یک برچسب نیست که به سادگی بتوان آن را به دیگران زد و با دیدن برخی از نشانه‌ها نمی‌توان کسی را دارای یک اختلال روانی دانست.
تشخیص و تأیید کژکاری روان‌شناختی را روان‌شناس انجام می‌دهد. او پس از مصاحبه بالینی و با پی بردن به نشانه‌هایی که در فرد می‌یابد به تشخیص اختلال از میان اختلال‌های گوناگون می‌پردازد. بهترین راهنمای تشخیصی و درمانی برای روان‌شناسان و روان‌پزشکان کتابی به نام DSM است که نگارش پنجم آن هم‌اکنون در دسترس روان‌درمان‌گران است. اختلال‌های روانی به دلایل گوناگونی پدید می‌آیند و می‌توانند دارای زمینه‌های ژنتیکی، فیزیولوژیکی، محیطی، خانوادگی، اجتماعی، فردی و شیوه‌ی زندگی باشد.
اختلال روانی باعث می‌شود رفتار انسان در برابر دیگر انسا‌ن‌ها و در برخورد با محیط دچار مشکل شود یکی از چیزهایی که باعث شدیدتر شدن اختلال در فرد می‌شود این است که فرد نسبت به اختلال خود، آگاهی درستی ندارد و برای درمان مشکل خود از روان‌شناس کمک نمی‌گیرد.
بر پایه‌ی آمار سازمان بهداشت جهانی بیش‌ترین اختلالات روانی در یک دهه‌ی گذشته افسردگی، استرس و اضطراب هستند از این میان افسردگی نزدیک به ۴۰۰ میلیون انسان را در جهان به چالش کشیده است. اختلالات روانی واگیردار نیستند اما هر روز گسترش می‌یابند پس باید پیشگیری و درمان را جدی گرفت.
