انتقال رشته روان‌شناسی بالینی و سلامت از وزارت علوم به وزارت بهداشت

انتقال رشته‌ی روان‌شناسی بالینی و سلامت از وزارت علوم به وزارت بهداشت، کشمکشی است که سال‌ها میان دو وزارت‌ دولت در جریان است. وزارت بهداشت همواره تلاش کرده است این رشته‌ها را از وزارت علوم به وزارت بهداشت منتقل کند. اگر به پیشینه‌ی روان‌شناسی بالینی در ایران نگاهی بیاندازیم می‌بینیم که روان‌شناسی بالینی از آغاز شکل‌گیری در دانشگاه تهران، رویکرد پزشکی نداشته است بلکه رویکرد این رشته روان‌درمانی است.

داستان انتقال رشته روان‌شناسی بالینی و سلامت از وزارت علوم به وزارت بهداشت

شوربختانه ما در کشوری زندگی می‌کنیم که نظام آموزشی یکپارچه‌ای ندارد. در حالی که در دیگر کشورهای جهان بر یکپارچگی نظام آموزشی تاکید می‌شود. وزارت بهداشت بر این باور است که دانش‌آموختگان روان‌شناسی بالینی در وزارت علوم، توانایی کافی برای روان‌درمانی ندارند. آن‌ها می‌گویند با پیوستن روان‌شناسی بالینی به وزارت بهداشت توانایی دانش‌آموختگان در زمینه‌ی تشخیص، ارزیابی و روان‌درمانی بهبود می‌یابد. اما آیا این دیدگاه درست است؟ روان‌پزشکی از آغاز زیر نظر وزارت بهداشت فعالیت کرده است چون رویکردی پزشکی دارد با این حال شاهد موج گسترده‌ای از تشخیص‌های نادرست و درمان‌های نابه‌جا از سوی روان‌پزشکان در کشور هستیم که به بیماران ضربه زده است. وزارت بهداشت اگر نگران کیفیت درمانی در کشور بود فکری به حال روان‌پزشکی و پزشکی در کشور می‌کرد و شاهد این حجم از شکایات از پزشکان و روان‌پزشکان نبودیم.

آن‌چه روشن است روان‌شناسی ساختاری یکپارچه دارد و سرپرستی آن با سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره است. روان‌شناسان پس از پایان دوره‌ی کارشناسی ارشد، زیر نظر سازمان نظام روان‌شناسی آزمون‌های علمی و دوره‌هایی را می‌گذرانند و سپس می‌توانند پروانه‌ی اشتغال روان‌شناسی را دریافت و به کار درمان بپردازند. پس نگرانی وزارت بهداشت در زمینه‌ی عدم توانایی درمانی روان‌شناسان چیزی کودکانه است.

پیامدهای انتقال روان‌شناسی بالینی از وزارت علوم به وزارت بهداشت

همان‌گونه که می‌دانید شاخه‌های گوناگون رشته‌ی روان‌شناسی زیر نظر وزارت علوم است و دانشجویان، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای روان‌شناسی را زیر نظر وزارت علوم می‌گذرانند. پس انتقال روان‌شناسی بالینی از وزارت علوم به وزارت بهداشت یکپارچگی روان‌شناسی را نابود خواهد کرد. بدترین پیامدی که این کار به دنبال خواهد داشت این است که روان‌شناسان استقلال خود را از دست می‌دهند و به دستیار پزشکان و روان‌پزشکان تبدیل خواهند شد. این در حالی است که روان‌پزشکان و پزشکان آگاهی از روان‌ درمانی ندارند و در دراز مدت رویکرد پزشکی به رشته‌ی روان‌شناسی بالینی ضربه خواهد زد و کشمکش بیش‌تری را میان روان‌پزشک و روان‌شناس به دنبال خواهد داشت.

آیا روان‌شناسی بالینی به وزارت بهداشت منتقل می‌شود؟

پاسخ یک نه قاطع است! در هفته‌های گذشته دانشجویان و استادان گرایش‌های گوناگون روان‌شناسی در دانشگاه‌های تربیت‌ مدرس، تهران، شهید بهشتی و شهید رجایی در اعتراض به انتقال روان‌شناسی بالینی و سلامت به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کلاس‌های درس خود را تعطیل و با تجمع نسبت به این مصوبه اعتراض کردند.

به گزارش روابط عمومی سازمان نظام روان‌شناسی، نشست هم‌اندیشی روسای دانشکده‌ها و مدیران گروه‌های روان‌شناسی و مشاوره دانشگاه‌ها، اعضای شورای مرکزی سازمان نظام روان شناسی و مشاوره و نمایندگان انجمن‌های علمی روان‌شناسی و مشاوره کشور، در روز چهارشنبه ۱/۱۰/۱۳۹۵ در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برگزار گردید. اعضای حاضر درباره‌ی انتقال رشته روان‌شناسی بالینی و سلامت از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به گفت‌و‌گو پرداختند. پس از بررسی پیش‌نویس اولیه که به دست ریاست سازمان نظام روان شناسی و مشاوره جناب آقای دکتر اللهیاری تهیه و تنظیم شده بود این بیانیه با توافق کلیه اعضا نهایی گردید و مقرر شد تا پس از تکمیل شدن امضاء های اساتید بزرگوار، به رئیس جمهور محترم که ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی را نیز عهده دار هستند، دکتر علی لاریجانی رئیس محترم مجلس شورای اسلامی، وزرا و معاونین محترم رئیس جمهور، کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی و هم‌چنین کلیه اعضای شورای انقلاب فرهنگی ارسال شود که هم اکنون در حال انجام است و مراحل پایانی آماده‌سازی را می‌گذراند. بدینوسیله از کلیه اساتید، نخبگان و اعضای هیئت علمی دانشگاهها و دانشکده های روان شناسی سراسر کشور دعوت می‌شود تا با امضاء این بیانیه ضمن نمایان کردن وحدت و انسجام جامعه روان‌شناسی و مشاوره کشور در پیشگیری از قطع و انتقال نامیمون شاخه‌ای از شاخه‌های موزون درخت پرصلابت و در حال رشد روان‌شناسی یار و یاور سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور باشند.

رئیس سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور، یادآور شد: بنده ضمن تشکر از تمامی همکاران، سران 3 قوه و مسئولان تصمیم گیرنده تقاضا می‌کنم با توجه به اینکه این که بار اصلی سلامت روانی، اجتماعی و معنوی جامعه بر دوش اعضاء سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور است و اعضاء این سازمان به صورت عالمانه، عاشقانه و مسئولانه در حال ایفای این وظیفه خطیر هستند و هرگونه اقدام نسنجیده و شتاب‌زده‌ای می‌تواند بر این عظم راسخ اثرات منفی داشته باشد، از هر گونه اقدام شتابزده و بدون بررسی و در نظر گرفتن پیامدهای علمی، حقوقی، اجرایی و اجتماعی انتقال رشته های روان‌شناسی بالینی و سلامت از وزارت علوم به وزارت بهداشت جلوگیری کنند چرا که در صورت این انتقال  نا امیدی جدی در جامعه روان‌شناسی و مشاوره کشور ایجاد و موجب سرخوردگی جامعه روان‌شناسان و مشاوران می‌شود.

وی افزود: بار دیگر تقاضا می‌کنم تا مسئولان ذیربط به این موضوع توجه جدی کنند و از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی انتظار می‌رود به تمامی بندهای این نامه که حاکی از مشکلات جدی در زمینه انتقال رشته‌های روان‌شناسی بالینی و سلامت از وزارت علوم به وزارت بهداشت است توجه ویژه کنند.

دکتر اللهیاری ادامه داد: با عنایت خاصی که ریاست محترم جمهور و سایر مسئولان عالی رتبه به نخبگان کشور دارند امیدواریم هر چه زودتر شاهد اعلام مخالفت جدی و علنی شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجلس و سایر دستگاه ها و ارگان های ذیربط با این موضوع باشیم تا آرامش و امید به جامعه روان شناسی و مشاوره کشور بازگردد.

وی با تاکید بر توجه و حساسیت سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور نسبت به مهارت های بالینی کافی و لازم متقاضیان پروانه اشتغال حرفه ای، تصریح کرد: به مسئولان ذیربط اطمینان می‌دهیم که در این سازمان تنها به متقاضیانی پروانه اشتغال حرفه ای داده می‌شود که به مهارت‌های بالینی کافی و لازم دست پیدا کرده‌اند. این نقطه نظر درباره سایر گرایش‌های روان‌شناسی و مشاوره نیز صدق می‌کند.

رئیس سازمان نظام روان شناسی و مشاور کشور افزود: این دغدغه وجود دارد که در برخی واحدهای دانشگاه‌های آزاد و پیام نور امکانات کافی برای تدریس رشته‌های روان شناسی بالینی و سلامت وجود ندارد که انتظار می رود این نواقص بر طرف شود چرا که سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور به دانش‌آموختگان ضعیف و فاقد مهارت بالینی کافی، پروانه اشتغال حرفه‌ای نمی‌دهد.

وی از طرح ارزیابی دانشگاه‌های کشور در زمینه روان‌شناسی و مشاوره توسط این سازمان خبر داد و گفت: در حال ارزیابی دانشگاه‌های مختلف کشور در زمینه آموزش روان شناسی و مشاوره هستیم و یکی از شاخص‌های ما آمار قبولی و عدم قبولی این افراد در کمیسیون های مختلف سازمان است.

وی تاکید کرد: طبق قانون، بررسی صلاحیت حرفه‌ای و تخصصی تمام روان‌شناسان و مشاوران و هم‌چنین صدور پروانه اشتغال حرفه‌ای بر عهده سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور است. مطابق نص صریح قانون مرجع انحصاری صدور مجوز تنها و تنها سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور است.