اختلال وسواس یا OCD, اختلالات روان‌شناختی

اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

اختلال مو کندن یا Hair Pulling Disorder یکی دیگر از اختلال‌های وسواسی اجباری است که در هر سنی ممکن است فرد به آن دچار شود. کندن مو، کشیدن مو، خوردن مو یا بیرون آوردن مو از دید افرادی که به این اختلال روانی دچار نیستند رنج‌آور است. خوب است بدانید کسانی که به اختلال مو کندن دچار هستند این کار را انجام می‌دهند تا از وسواس و فکرهای آزاردهنده جلوگیری کنند یا آن‌ها را کاهش دهند.

افراد مبتلا به این اختلال یک میل اجباری (Compulsive) برای کندن مو در خودشان حس می‌کنند. آن‌ها به اندازه‌ای موهایشان را می‌کنند که بخشی از سرشان کم‌مو یا کچل شود. این کم مو شدن یا کچلی نیز رنج، ناراحتی و فشار روانی را برای این افراد به دنبال دارد. کسانی که دچار اختلال مو کندن هستند در زندگی روزمره، عملکرد اجتماعی و شغلی دچار مشکل اساسی می‌شوند.

اختلال مو کندن در نوزادان نیز دیده شده است اما معمولا در سال‌های نخست رشد از بین می‌رود. آغاز اختلال مو کندن در بیش‌تر موارد هم‌زمان با بلوغ یا پس از آن است. اختلال مو کندن تریکوتیلومانیا نیز نامیده می‌شود که واژه‌ای یونانی است. تریکو (مو)، تیل (کشیدن)، مانیا (دیوانگی، جنون). تریکوتیلومانیا بیش‌تر با دیگر اختلالات روانی به ویژه اختلال افسردگی عمده و اختلال پوست کندن، همایندی و Comorbidity دارد.

نشانه‌ها و معیارهای DSM 5 برای اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

A: فرد همیشه موهای خود را می‌کند تا جایی که بخشی از سر او بدون مو یا کچل می‌شود.

‌‌‌B: فرد بارها و بارها برای کاهش یا جلوگیری از کندن مو تلاش کرده است ولی با شکست رو‌به‌رو شده است.

C: مو کندن به نابسامانی شدید و رنج شخصی در عملکرد اجتماعی، شغلی و دیگر جنبه‌های مهم زندگی فرد بیانجامد.

D: مو کندن با یک بیماری پزشکی عمومی توجیه شدنی نباشد. برای نمونه این کندن مو نباید به خاطر نوعی بیماری پوستی باشد.

E: مو کندن با اختلال روانی دیگری توجیه‌پذیر نباشد. برای نمونه کندن مو به دلیل اختلال بادی دیسمورفیک نباشد.

نکته مهم: تشخیص اختلال روانی به عهده‌ی روان‌شناس است.

اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

شیوع و بروز اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

به گزارش DSM 5 نرخ شیوع اختلال مو کندن در نوجوانان و بزرگسالان ۱ تا ۲ درصد است. این اختلال در زنان بیش از مردان بروز می‌کند (۱ به ۱۰ است). در کودکانی که دچار اختلال مو کندن هستند تفاوت چندانی میان دخترها و پسرها دیده نمی‌شود.

اختلال مو کندن به یک یا دو جا محدود می‌شود ولی ممکن است چندین جای بدن را شامل شود. در بیش‌تر موارد فرد موی سر خود را می‌کند. فراوانی‌های کندن مو در این اختلال به ترتیب عبارتند از: کندن ابرو، کندن مژه، صورت، دست و پاها، موهای آلت، زیر بغل، ریش و سینه. کودکان بیش‌تر موی سر خود را می‌کنند. افرادی که دچار این اختلال روانی هستند هر بار یک مو را می‌کنند و این فرآیند ممکن است در هر دوره برای چند ساعت دنباله داشته باشد. ممکن است مو کندن برای مدتی متوقف شود در این مدت فرد میل شدید یا هوس به کندن مو را برای چند روز، هفته یا ماه احساس نمی‌کند.

برخی از افرادی که دچار اختلال مو کندن هستند مشکل خود را انکار و پنهان می‌کنند. آن‌ها کلاه می‌گذارند روسری می‌بندند کلاه گیس می‌گذارند. لباس‌های آستین بلند می‌پوشند. موی سرشان را به گونه‌ای آرایش می‌کنند و شانه می‌زنند که بخش‌ها کم مو دیده نشود. مژه‌ی مصنوعی می‌گذارند یا ابروهای خود را با مداد کشیدن و تتو پر می‌کنند.

علل اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

اضطراب، افسردگی و اختلال وسواسی اجباری در کسانی که دچار اختلال مو کندن هستند دیده می‌شود. کندن مو با اختلال PTSD نیز همایندی دارد و استرس نیز می‌تواند عامل برخی از موارد مو کندن باشد. برخی از روان‌شناسان بر این باورند که کندن مو  مانند یک تقویت کننده‌ی مثبت کار می‌کند. به ویژه به این دلیل که فرد پس از تجربه‌ی یک تنش و فشار روانی با کندن موی خود احساس آرامش می‌کند. روان‌شناسانی که رویکرد نوروکوگنیتیو دارند اختلال مو کندن را گونه‌ای از اختلال عادتی یا Habit Disorder می‌دانند. آن‌ها می‌گویند که گره‌های پایه (عقده‌های قاعده‌ای) در پدید آمدن عادت‌ها، و لب‌های پیشانی در سرکوب یا بازداری چنین عاداتی نقش دارند.

درمان اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

روان درمانی اختلال مو کندن

شیوه‌ی روان درمانی اختلال مو کندن به سن بستگی دارد. در کودکان مدرسه‌ای ممکن است این اختلال با ادامه‌ی رشد برطرف شود. در نوجوانان و جوانان آگاهی دادن به فرد و خانواده‌ درباره‌ی این اختلال روانی بسیار مهم است. بهترین شیوه‌ی درمان اختلال مو کندن، آموزش معکوس سازی عادت (HRT: Habit Reversal Training) است. در این شیوه‌ی روان‌درمانی، روان‌شناس به فرد یاد می‌دهد تا میل شدید به مو کندن را بشناسد و این میل را به چیز دیگری معطوف کند. روان درمانی شناختی رفتاری یا CBT، بیوفیدبک، هیپنوتیزم، درمان رفتاری و نیز روانکاوی نیز می‌توانند از شدت فراوانی سمپتوم‌ها بکاهند و این اختلال را درمان کنند.

دارو درمانی اختلال مو کندن

دارو درمانی می تواند اختلال مو کندن را کنترل کند اما نمی تواند آن را به طور کامل درمان کند. درمان با کلوپیرامین (آنافرانیل)، داروهای تری سایکلیک (سه حلقه‌ای) نشانه داده است که می‌تواند سودمند باشد. فلوکستین (پروزاک) و دیگر SSRI ها نیز تا اندازه‌ای سودمند هستند اما عوارض جانبی نیز به همراه دارند.

author-avatar

About سوشیانت زوارزاده

من سوشیانت زوارزاده، آقای روان‌شناس، روانکاو و وب سایکولوژیست هستم.

62 thoughts on “اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

  1. Mrs. S گفت:

    من چهارساله که ابروهامو میکندم دست خودم نیست دیگه واقعا خسته شدم یه مدت داروی ضد افسردگی مصرف میکردم ولی فایده نداشت چیکارباید بکنم دیگه واقعا خسته شدگ

  2. Mrs گفت:

    من چهارساله که ابروهامو میکندم دست خودم نیست دیگه واقعا خسته شدم یه مدت داروی ضد افسردگی مصرف میکردم ولی فایده نداشت چیکارباید بکنم دیگه واقعا خسته شدگ

    1. با گروه ما برای خدمات درمانی تماس بگیرید

  3. هادی ملک پور گفت:

    سلام من الان ۱۷سالمه از۱۴سالگی شروع کردم موی سرم وموی ابرو وموی مژوام رامی کنم من یک راه حل برای اینکه موهایم را نکنم پیداکردم موهای مژه وابرو هایتان را کمی بزنید آنوقت نمی توانی باانگشتت موهایت را بکندی،،،،موهای سرم راازچند طرف کنده بودم 5بارباتیغ زدم الان همش آمد ودیگه نمیکنم ،توجه داشته باشید که موهای سرتان راکمی آمد بزنید منتظرنمانید تاهمش بیاید باتیغ بزنید.

  4. الهه گفت:

    سلام من 35 سالم هست و حدودا از 12_13 سالگی که مادربزرگم گفت موهات موخوره داره شروع به کندن موهای سرم میکنم خیلی خیلی خسته شدم چون همه جای خونه مو هست و هم اینکه موهای سرم خیلی بد حالت شده دوست دارم موهام یکدست بلند بشه یه طرف کوتاه یه طرف بلنده، خیلی خسته ام همیشه تصمیم میگیرم دست نزنم ولی غیرارادی باز میکنم تو رو خدا راهنمایی کنین دوست هم ندارم به داروهای روانی وابسته بشم

    1. در نوشته توضیح داده شد باید پیش روان‌شناس برین

  5. Niki گفت:

    من امروز دیدم داداشم داره موهاشو می‌کنه ، بدون اینکه بفهمه . من می‌خوام بدونم بدون اینکه در این مورد بهش بگم چجوری از رفتارش بفهمم ؟؟؟؟؟ چون اگه مشکلی نداشت نمی‌خوام ‌‌‌‌‌الکی ناراحت بشه . شونزده سالش هم هست

    1. خب این کار همیشگی هست یا فقط یک بار پیش اومده؟ اول باید ببینید این رفتار تکرار میشه یا نه. بعد می‌تونید یه بار زمانی که موهاشو می‌کند برین پیشش و با لبخند یه داستان براش تعریف کنید. برای نمونه بهش بگین منم همسن و سال تو بودم خیلی موهامو می‌کندم حتی نگران بودم موهام بریزه. براش توضیح بدین که این یک حالت وسواسیه و نیاز به درمان داره.

  6. مهدی گفت:

    سلام من از از هفده سالگی شروع به کندن موهام کردم طوری که وسط سرم به اندازه یک تخم مرغ صاف بود بخاطره این که تنهاییم و فکر میکنیم واز بیکاری این کارو میکنیم و لذت می‌بریم بیشتر. درشب اتفاق می افته موقع خواب وتا هشت ماه موهام ماشین زدم و اصلا ننکندم تا بعد که شروع شداصلا بعد بیست سال هم که بشه انجامش میدم….ولی من شب ها دور سرم یک پارچه می‌بندم تا بخوام مو بکنم نمیشه وله خودم می‌گویم پسر توانقدرضعیف هستی که نمیتوانی این کارو نکنی و دیگه نکندم شما هم دوست عزیز به خود قول بدهید واین کارو نکنید من فکر میکردم من تنها کسی هستم که این طور شدم …..ولی باید کسی باشم که این کارو ترک کنم

  7. Shahabi گفت:

    سلام من ۱۸ سالمه و الآن ۵ ساله این مشکلو دارم نمیدونم چیکار کنم..

  8. نازدانه گفت:

    درود
    کامنتها را خواندم. فکر کنم با تراپی EMDR کامل حل بشه. این مسله با صحبت و دارو پاسخگو نیست. یکی از بهترین درمان هاس ریشه یابی میکنه. ولی قرص مانند کاور روی مشکل رو می‌پوشاند درمان نمیکنه.
    حساسیت‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد (به انگلیسی: Eye movement desensitization and reprocessing)؛ یا ای‌ام‌دی‌آر (اختصاری EMDR) یک شیوهٔ روان‌درمانی است که توسط روانشناس اسرائیلی فرانسین شاپیرو در اواخر دهه هشتاد میلادی برای کاهش استرس ناشی از آسیب‌های روانی ابداع شد.[۱][۲] EMDR یکی از شیوه‌های درمانی اختلال استرسی پس از ضایعه روانی است. تجارب مطالعاتی نشان داده است که این روش در کمک به درمان بیمارانی که از مشکلات ناشی از تجربه‌های آسیب‌زا و خاطرات ناخوشایند، اضطراب، کابوس‌های شبانه، بی‌خوابی مزمن، تجاوز، حوادث معذب‌کننده، سوگواری و دیگر مشکلات هیجانی رنج می‌برند، مؤثر است.[۳]

    کاربرد ای ام دی آر به ویژه برای بیمارانی است که در گذشته خود با اتفاقاتی درگیر شده‌اند که همچنان از یادآوری آنها رنج می‌برند و هنوز با خاطره آن‌ها کنار نیامده‌اند.[۴]
    تاریخچه ویرایش
    در دهه ۸۰ میلادی، روانشناس آمریکایی، فرانسین شپیرو، حین مطالعات خود دربارهٔ روش‌های درمانی به پدیده جالبی برخورد. شپیرو مشاهده کرد زمانی که خود دچار استرس می‌شود چشم‌هایش ناخودآگاه به سرعت حرکت می‌کنند. او سپس دریافت که اگر در هنگام اضظراب، کنترل حرکت چشم‌ها را به دست بگیرد و آنها را به گونه مشخصی حرکت دهد، به ناگاه از شدت اضطراب کاسته می‌شود. از روی همین دریافت ایدهٔ ای ام دی آر شکل گرفت. شپیرو نخست یافته‌های خود را در مجلهٔ تراماتیک استرس منتشر کرد. در حال حاضر ای ام دی آر جزو روش‌هایی است که توسط انجمن روانشناسی آمریکا توصیه می‌شود.

  9. atiye گفت:

    سلام دوستان
    من ۱۸ سالمه و تقریبن شیش سالی میشه درگیر کندن موهام شدم الان تقریبن یه جاهایی از سرم کاملن خالی شده چند بار تلاش کردم این کارو ترک کنم اما نشد
    خانواده هم از طرفی فکر می‌کنه که این کار رو از عمد انجام میدم و با روانشناس کاملن مخالفن!
    میشه لطفن کمکم کنید؟!

    1. متاسفانه بدون روان‌درمانی و دارو‌درمانی نمیشه درمانش کرد

  10. آیاتای گفت:

    سلام عزیزانم من دختر ۱۹ساله هستم از ده سالگی به این اختلال دچارم از مژه و ابرو شروع کردم واقعا خسته ام
    یه بار ترک کردم (پارسال)ولی موندم پشت کنکور و همه چی خورد به هم
    ولی واقعا دیگه بسته ماهم زندگی توام با آرامش میخوایم وقتی به گذشتم نگاه میکنم با اینکه عمر زیادی نداشتم هنوز ولی برابر هزار سال گذشته که فقط همراه با تمسخر دیگران و درک نکردناشون و خجالت کشیدنای والدین
    پنهان کردن موهای نداشته پشت مداد کشیدنا وعذابهایی که تو مدرسه کشیدم
    وقتی پارسال به مادرم تعریف میکردم بدنش لرزید و اون موقع منو درک کرد و خواهرم داشت به خاطر من که قاتل زیباییم بودم خودشو میکشت منی که همه فک میکنن تو زندگی کم وکسری ندارم در حالی که درونم پر غوغا و نفرت از همه کس و همه چیه
    ببینید دوستان هیچ کسیییییییی نمی تونه کمکمون کنه به جز خدا و بعد اراده خودمون
    باید به خودمون بیایم بیابیم از الان شروع کنیم به ترک این بیماری که اسمشو گذاشتم سندرم
    بیاین هر موقع دستمون به خطا بره با دست دیگه بزنیمش و با دهانمون گاز بگیریم البته میشه چسب زد به دو انگشت اصلی از هر دست ولی سخته تو جمع این کارو فقط وقتی میشه کرد که تنهاییم
    اصلا بیکار نباشیم
    تا موهامون کامل رشد کنه با مداد پر کنیم فقط شبا روغن کرچک و الوورا بزنیم و تو حموم سیر بمالیم تا سریعتر رشد کنه وقتی کامل رشد می‌کنه و ما زیباتر شیم دیگه از دلمون نمیاد بکنیم
    وقتی تو زندگی مشکل داریم یا استرس داریم قرغنو بذاریم رو قلبمون با خدا حرف بزنیم
    پیش به سوی روزهای آروم وسالم????????

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *