همایندی اختلالات روانی یا Comorbidity

هم‌آیندی اختلال، همبودی اختلال، همپوشانی اختلال یا Comorbidity یکی از واژه‌هایی است که در روان‌شناسی و روان‌پزشکی و پزشکی با آن سر و کار دارند. شاید شنیده باشید که کسی پیش چند پزشک رفته باشد و تشخیص بیماری جسمانی او از سوی هر پزشک متفاوت باشد. پس گاهی پیش می‌آید که پزشکان نشانه‌های دو بیماری را که شبیه به هم هستند ببینند و تشخیص نادرستی داشته باشند. یا بگویند که فرد دارای دو یا چند بیماری هم‌زمان است.

در مصر کهن پزشکان راهکار شگفت‌آوری برای درمان برخی از بیماری‌ها داشتند. پزشکان کهن مصری بر این باور بودند که برای بهبود برخی از بیماری‌های سخت، باید فرد را دچار یک بیماری خفیف‌تر کرد تا آن بیماری جایگزین بیماری پیشین شود و سپس با درمان بیماری تازه، بیماری پیشین نیز درمان شود. آن‌ها بر این باور بودند که هم‌پوشانی بیماری‌ها می‌تواند به درمان بیماری نیز کمک کند. با این پیش‌زمینه به بررسی همایندی یا Comorbidity می‌پردازیم.

همایندی اختلال، همبودی یا همپوشانی اختلال یا Comorbidity

همایندی یا Comorbidity هنگامی پدید می‌آید که یک یا چند اختلال روانی یا بیماری در کنار اختلال اولیه حضور داشته باشند. این اختلال‌ها بر شدت اختلالی که فرد نخست به آن دچار شده می‌افزاید. در چنین شرایطی اگر اختلال اولیه درمان شود اختلال‌هایی که پس از آن پدید آمده‌اند هم بهبود می‌یابند و درمان می‌شوند.

همایندی اختلال گاهی به تشخیص نادرست اختلال روانی می‌انجامد. چون روان‌شناس پس از بررسی با نشانه‌های اختلال روبه‌رو می‌شود و تشخیص می‌دهد که فرد چه اختلالی دارد. خوشبختانه در کتاب DSM 5 که راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی است درباره‌ی نشانه‌های هر اختلال و همایندی آن با دیگر اختلال‌ها اطلاعات کاملی داده شده است. پس اگر روان‌شناس بررسی ریشه‌ای و درستی نسبت به وضعیت مراجع داشته باشد همایندی اختلال را به درستی تشخیص می‌دهد و به درمان اختلالات روانی می‌پردازد.

نمونه‌ای از همایندی اختلالات روانی

همان‌گونه که پیش‌تر در نشانه‌های اختلال OCD گفته شد این اختلال با اختلالات زیر همایندی دارد:

گرانی‌های افراطی در اختلال اضطراب عمومی؛ اشتغال فکری به ظاهر خود در اختلال بادی دیسفورمیک؛ ناتوانی در دور انداختن اشیا یا جدا شدن از آن‌ها در اختلال احتکار؛ کشیدن مو در اختلال مو کندن؛ کندن پوست در اختلال پوست کندن؛ رفتارهای کلیشه‌ای در اختلال حرکت کلیشه‌ای؛ رفتارهای آیینی خوردن در اختلال خورد و خوراک؛ اشتغال فکری به مواد یا قمار در اختلالات مصرف مواد و اختلالات مرتبط؛ اشتغال فکری به بیماری‌های جدی در اختلال اضطراب بیماری؛ اشتغال فکری به امیال یا خیال‌پردازی سکشوال در یکی از پارافیلیاها؛ اشتغال فکری به امیال در اختلالات کنترل تکانه؛ نشخوار فکری به همراه احساس عذاب وجدان در اختلال افسردگی عمده؛ تزریق فکری یا افکار ایلوژنال همیشگی در اختلال سایکوتیک؛ با رفتارهای تکراری در اختلال طیف اوتیسم.