اختلال وسواس یا OCD, اختلالات روان‌شناختی

اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

اختلال مو کندن یا Hair Pulling Disorder یکی دیگر از اختلال‌های وسواسی اجباری است که در هر سنی ممکن است فرد به آن دچار شود. کندن مو، کشیدن مو، خوردن مو یا بیرون آوردن مو از دید افرادی که به این اختلال روانی دچار نیستند رنج‌آور است. خوب است بدانید کسانی که به اختلال مو کندن دچار هستند این کار را انجام می‌دهند تا از وسواس و فکرهای آزاردهنده جلوگیری کنند یا آن‌ها را کاهش دهند.

افراد مبتلا به این اختلال یک میل اجباری (Compulsive) برای کندن مو در خودشان حس می‌کنند. آن‌ها به اندازه‌ای موهایشان را می‌کنند که بخشی از سرشان کم‌مو یا کچل شود. این کم مو شدن یا کچلی نیز رنج، ناراحتی و فشار روانی را برای این افراد به دنبال دارد. کسانی که دچار اختلال مو کندن هستند در زندگی روزمره، عملکرد اجتماعی و شغلی دچار مشکل اساسی می‌شوند.

اختلال مو کندن در نوزادان نیز دیده شده است اما معمولا در سال‌های نخست رشد از بین می‌رود. آغاز اختلال مو کندن در بیش‌تر موارد هم‌زمان با بلوغ یا پس از آن است. اختلال مو کندن تریکوتیلومانیا نیز نامیده می‌شود که واژه‌ای یونانی است. تریکو (مو)، تیل (کشیدن)، مانیا (دیوانگی، جنون). تریکوتیلومانیا بیش‌تر با دیگر اختلالات روانی به ویژه اختلال افسردگی عمده و اختلال پوست کندن، همایندی و Comorbidity دارد.

نشانه‌ها و معیارهای DSM 5 برای اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

A: فرد همیشه موهای خود را می‌کند تا جایی که بخشی از سر او بدون مو یا کچل می‌شود.

‌‌‌B: فرد بارها و بارها برای کاهش یا جلوگیری از کندن مو تلاش کرده است ولی با شکست رو‌به‌رو شده است.

C: مو کندن به نابسامانی شدید و رنج شخصی در عملکرد اجتماعی، شغلی و دیگر جنبه‌های مهم زندگی فرد بیانجامد.

D: مو کندن با یک بیماری پزشکی عمومی توجیه شدنی نباشد. برای نمونه این کندن مو نباید به خاطر نوعی بیماری پوستی باشد.

E: مو کندن با اختلال روانی دیگری توجیه‌پذیر نباشد. برای نمونه کندن مو به دلیل اختلال بادی دیسمورفیک نباشد.

نکته مهم: تشخیص اختلال روانی به عهده‌ی روان‌شناس است.

اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

شیوع و بروز اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

به گزارش DSM 5 نرخ شیوع اختلال مو کندن در نوجوانان و بزرگسالان ۱ تا ۲ درصد است. این اختلال در زنان بیش از مردان بروز می‌کند (۱ به ۱۰ است). در کودکانی که دچار اختلال مو کندن هستند تفاوت چندانی میان دخترها و پسرها دیده نمی‌شود.

اختلال مو کندن به یک یا دو جا محدود می‌شود ولی ممکن است چندین جای بدن را شامل شود. در بیش‌تر موارد فرد موی سر خود را می‌کند. فراوانی‌های کندن مو در این اختلال به ترتیب عبارتند از: کندن ابرو، کندن مژه، صورت، دست و پاها، موهای آلت، زیر بغل، ریش و سینه. کودکان بیش‌تر موی سر خود را می‌کنند. افرادی که دچار این اختلال روانی هستند هر بار یک مو را می‌کنند و این فرآیند ممکن است در هر دوره برای چند ساعت دنباله داشته باشد. ممکن است مو کندن برای مدتی متوقف شود در این مدت فرد میل شدید یا هوس به کندن مو را برای چند روز، هفته یا ماه احساس نمی‌کند.

برخی از افرادی که دچار اختلال مو کندن هستند مشکل خود را انکار و پنهان می‌کنند. آن‌ها کلاه می‌گذارند روسری می‌بندند کلاه گیس می‌گذارند. لباس‌های آستین بلند می‌پوشند. موی سرشان را به گونه‌ای آرایش می‌کنند و شانه می‌زنند که بخش‌ها کم مو دیده نشود. مژه‌ی مصنوعی می‌گذارند یا ابروهای خود را با مداد کشیدن و تتو پر می‌کنند.

علل اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

اضطراب، افسردگی و اختلال وسواسی اجباری در کسانی که دچار اختلال مو کندن هستند دیده می‌شود. کندن مو با اختلال PTSD نیز همایندی دارد و استرس نیز می‌تواند عامل برخی از موارد مو کندن باشد. برخی از روان‌شناسان بر این باورند که کندن مو  مانند یک تقویت کننده‌ی مثبت کار می‌کند. به ویژه به این دلیل که فرد پس از تجربه‌ی یک تنش و فشار روانی با کندن موی خود احساس آرامش می‌کند. روان‌شناسانی که رویکرد نوروکوگنیتیو دارند اختلال مو کندن را گونه‌ای از اختلال عادتی یا Habit Disorder می‌دانند. آن‌ها می‌گویند که گره‌های پایه (عقده‌های قاعده‌ای) در پدید آمدن عادت‌ها، و لب‌های پیشانی در سرکوب یا بازداری چنین عاداتی نقش دارند.

درمان اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

روان درمانی اختلال مو کندن

شیوه‌ی روان درمانی اختلال مو کندن به سن بستگی دارد. در کودکان مدرسه‌ای ممکن است این اختلال با ادامه‌ی رشد برطرف شود. در نوجوانان و جوانان آگاهی دادن به فرد و خانواده‌ درباره‌ی این اختلال روانی بسیار مهم است. بهترین شیوه‌ی درمان اختلال مو کندن، آموزش معکوس سازی عادت (HRT: Habit Reversal Training) است. در این شیوه‌ی روان‌درمانی، روان‌شناس به فرد یاد می‌دهد تا میل شدید به مو کندن را بشناسد و این میل را به چیز دیگری معطوف کند. روان درمانی شناختی رفتاری یا CBT، بیوفیدبک، هیپنوتیزم، درمان رفتاری و نیز روانکاوی نیز می‌توانند از شدت فراوانی سمپتوم‌ها بکاهند و این اختلال را درمان کنند.

دارو درمانی اختلال مو کندن

دارو درمانی می تواند اختلال مو کندن را کنترل کند اما نمی تواند آن را به طور کامل درمان کند. درمان با کلوپیرامین (آنافرانیل)، داروهای تری سایکلیک (سه حلقه‌ای) نشانه داده است که می‌تواند سودمند باشد. فلوکستین (پروزاک) و دیگر SSRI ها نیز تا اندازه‌ای سودمند هستند اما عوارض جانبی نیز به همراه دارند.

author-avatar

About سوشیانت زوارزاده

من سوشیانت زوارزاده، آقای روان‌شناس، روانکاو و وب سایکولوژیست هستم.

62 thoughts on “اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا

  1. الهام گفت:

    منم ۸ ساله دچار این بیماری ام مژه و ابروهامو میکنم .. ابروهامم دیگ مث قبل پر نمیشه ک زیبایی قبلمو بدست بیارم ک دیگ اینکارو نکنم .. قبل اینک شروع ب کندن بکنم .. مژه های خیلی پر و بلندو فر داشتم الان مثل قبل نشده ابروهامم بدتر.. خانوادم فکرمیکنن از عمد اینکارو میکنم ولی کاملا بی اختیاره .. دارم افسرده میشم راهنماییم کنید من ۱۹ سالو نیمم شده از این کار دست بر نداشتم

    1. برای درمان باید از روان‌شناس کمک بگیرید

  2. M گفت:

    سلام من حدود 5 سال هست که به مشکل کندن مو دچار شدم.و مدام سرزنش های خانواده ام را میشنوم،راه های زیادی را برای درمان امتحان کردم اما نتیجه نداد. هر وقت هم که پیش روانشناس رفتم. نتونستم مشکلم را بیان کنم و همش گریه میکردم لطفه راهنماییم کنید.

    1. باید پیش روان‌شناس برین و فرآیند درمان رو انجام بدین

  3. raya گفت:

    سلام من تو سن ۱۰ سالگی ب مدت چن ماه موهای ابرومو میکندم ولی خوشبختانه با کمک روانشناس خوب شدم….الان ۱۴ سالمه و دوباره عادتم برگشته میشه راهنمایی کنید چیکار کنم

  4. زینب گفت:

    ??همش میگن روانشناس روانپزشک ..من دیگه خسته شدم حالم بده سرم کچل شده

  5. باران گفت:

    سلام دوستان واقعااا خیلی ناراحت کننده است که افرادی با چنین سن و سالهای دچار این بیماری شدن..منم مثل شما درگیر این بیماری هستم از کودکی تا الان که ۳۸ سال دارم..من عاشق موهای فرم هستم اما به دلیل مشکلات روحی و روانی و خاطرات بد و نبود آرامش و پریشانی خانوادگی این اختلال رو نمی تونم کنترل و یا ترک کنم…و تنها به مدت ۷ ماه واقعااا دست به موهام نزدم و نکندمشون ..اونهم تنها به دلیل آشنایی با پسری بود که فکر میکردم عاشقمه..اما به خاطر یک سری مسایلی که برای همه مشکل سازه، ازدواجمون کنسل شد و این اختلال دوباره سراغم اومد.و الان شدت بیشتری گرفته به طوری که فیلم و یا هرکاری که نیاز به دقت و سکوت داره نمی تونم بدون کندن موهام انجامشون بدم..متاسفانه سر کارم پیش همکارهام هم دست به این کار می زنم…خودم خوب می دونم دچار افسردگی و ناامیدی و ترس از آینده کاری و خصوصیم شدم ..مدتیه می خوام موهامو از ته بزنم ولی نمی دونم به اطرافیانم چی بگم…مدتیه فقط دلم تنهایی و خلوت خودمو می خواد..از اینهمه استرسو اصطراب و نگرانی خسته شدم..اما یه جایی از ته قلبم بهم اجازه نمی ده گریه کنم و ضعف نشون بدم..من دلم می خواد خوشحال باشم و از هیچی نترسم..اینهارو باشما درمیون گذاشتم چون کسی رو ندارم که باهاش صحبت کنم…آرزوم سلامتی همه ی شماها و همه آدمهای دیگه است..

  6. ستاره گفت:

    عزیزم نمیدونم پیامم به دستت میرسه یا نه لطفا اگر پیامم رو میبینی پاسخ بده منم دقیقا هم درد تو هستم

  7. Unknown گفت:

    سلام من از ٨سالگي با ناخن خوردن دختر عمم دست به دهن شدم و ناخونامو مي كندم و گوشه ناخونم پوست پوست بود هميشه و بلخره تو ١٥سالگي اين عادتو گذاشتم كنار با كاشت ناخون ديگه از سرم افتاد البته بعضي وقتا گوشه ناخونم مي جوم ولي خوب جلو خودم مي گيرم بلافاصله ولي متاسفانه بعد از اين موضوع نزديك ٣ساله بيا ناخونام موهاي زائد زير چونم و مي كنم و اگه مو هم نباشه وسواس گونه حتي جاي زخم ها رو هم مي كنم حقيقتا هم متوجه نمي شم از بس زير جونم زخم شده هي مردم بهم كي گن چي شده چي شده …به نظرتون چيكار كنم …اعتماد به نفسم تركيده…دائم هم استرس دارم با اينكه هيچ مشكلي تو زندگيم نيست…

    1. باید پیش روان‌شناس برین و روند درمان رو بگذرونید

  8. لاوین گفت:

    سلام میشه برای درمان شماره تلفن بفرستین

  9. نبات گفت:

    سلام.ده سال هست با این مشکل مواجه هستم و از کف سرم به اندازه کف دستم مو کندم ولی موهای ریز وکمی بلند که دوباره در اومده داره ولی بدلیل مشکلات خانوادگی نتونستم درست به دکتر مراجعه کنم ولی یک ماه هست خودم روکنترل کردم و دست به سرم نزدم و۱۵روزی هست به متخصص مو مراجعه کردم و با توجه به نمونه ای که از ریشه مو گرفتن و بیماری تریکوی من مثبت اعلام شد فقط به من قرص زینک وفروفوت دادند ویک محلول ساختنی مخصوص خانمها که روی بطریش هیچ اطلاعات دیگه ای نداره.لطفا منو درزمینه این داروها راهنمایی کنیدوبگیدچندوقت طول میکشه موهای من رشدکنه وقسمت های خالی روپوشش بده ؟

    1. اثرگذاری داروی زینک و دیگر داروهای موثر در رویش مو رو باید از متخصص پوست و مو بپرسید تا راهنمایی کنند در برخی از شرایط این پروسه ممکنه ماه‌ها زمان ببره و یا نیاز به کاشت مو باشه

  10. علیرضا گفت:

    سلام ،این بیماری نتیجه غلبه خشکی و سودا در بدن هست ،من خودم هم دچارش هستم ،اگه میخواید از این رها بشید باید از کارهایی که سودا و خشکی مزاج افزایش میدن دوری کنید ،ازخوردن مواد غذایی خشک مزاج تا دوری از زیادنشستن پای گوشی و رایانه و ….خواب هم باید به موقع باشه چون خود شب بیداری خشکی مزاج ما را تشدید میکنه
    امتحان کنید نتیجش همینجا بگید
    خدا کمک میکنه ایشالا درست میشه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *