کودک را از چیزها و جانداران نترسانید

ترساندن کودک از چیزها و جانداران یکی از نادرست‌ترین رفتارهایی است که با کودک خردسال انجام می‌شود. ترسیدن یکی از عوامل بنیادین بروز اختلالات روانی در کودکان است و زمینه‌ساز پدید آمدن اضطراب، استرس، استرس پس از سانحه یا PTSD، فوبیا و… می‌شود. شوربختانه کسانی که با کودک سر و کار دارند و او را می‌ترسانند واکنش کودک به ترس را جدی نمی‌گیرند. برخی از کسانی که دست به ترساندن کودک می‌زنند بر این باورند که کودک از آن چیز یا جاندار نمی‌ترسد و این چیزها را یک شوخی می‌پندارد. اما چنین نیست در چنین شرایطی واکنش کودک از سوی بزرگسالان به درستی درک نمی‌شود.

کودک از چه‌ چیزهایی می‌ترسد؟

هر محرکی می‌تواند زمینه‌ساز ترس کودک شود. هنگامی که کودک احساس کند چیزی یا جانداری به او آسیب جسمانی می‌زند و یا ممکن است باعث مرگش شود از آن می‌ترسد. پس ترسیدن کودک واکنشی طبیعی است. چیزهایی که کودک از آن‌ها می‌ترسد می‌توانند دیداری یا مفاهیم ذهنی باشند. چیزهایی مانند: چرخ گوشت، برق، چاقو، تفنگ، سگ، گربه، سوسک، لولو، هیولا، روح، مرده و .‌‌.. .

چه کسانی و چرا کودکان را از چیزها و جانداران می‌ترسانند؟

گاهی کودکان بزرگ‌تر، کودکان خردسال را می‌ترسانند. این ترساندن با هدف دیدن واکنش عصبی و ترسیدن کودک انجام می‌شود. کودکان بزرگ‌تر این کار را یک شوخی می‌دانند و بر این باورند که این شوخی‌ها زیانی برای کودک خردسال به همراه ندارد. کودکان بزرگسال از دیدن واکنش عصبی و رفتاری کودک خردسال در برابر محرک ترس‌آور احساس لذت می‌کنند. پدر و مادر نیز دست به ترساندن کودک می‌زنند. ترساندن کودک از سوی پدر و مادر بیش‌تر با هدف پرورش و تربیت فرزند و جلوگیری از آسیب رسیدن به اوست. این یک تناقض بسیار بزرگ است. گاهی والدین برای انجام کار دلخواهشان کودک را می‌ترسانند. اگر کودک شب‌ها دیر بخوابد او را از چیزهایی مانند روح، هیولا و مردگان می‌ترسانند تا بخوابد. کودک به دلایل گوناگونی ممکن است نخوابد. شاید او در طول روز خوابیده است یا دچار اختلال خواب یا insomnia باشد. پس رفتار کودک بی‌دلیل نیست و باید دنبال حل مسئله بود نه این‌که او را ترساند. ترساندن کودک از ابزارهایی مانند چاقو، فندک، چرخ گوشت و … با هدف جلوگیری از آسیب جسمانی انجام می‌شود. این یک رفتار متناقض از والدین است. به جای ترساندن کودک از ابزارها بهتر است این ابزارها را از دسترس او دور نگه داشت. اگر امکان جلوگیری از دسترسی کودک را نداریم باید به او بگوییم که دست زدن به این چیزها خطرناک است و کودک را از پیامدهای کار با آن آگاه کنیم نه این‌که او را بترسانیم. گاهی بزرگسالان هم مانند کودکان بزرگ‌تر، کودک خردسال را می‌ترسانند تا واکنش عصبی و رفتاری او را ببینند. این رفتار، گونه‌ای از کودک‌آزاری است که از سوی برخی از والدین و بزرگسالان با هدف شاد شدن و لذت بردن انجام می‌شود.

کودک را از چیزها و جانداران نترسانید تا دچار آسیب روانی نشود.

پیامدهای ترساندن کودک از چیزها و جانداران

ترساندن کودک از سوی بزرگسالان به ویژه والدین، بزرگ‌ترین ضربه‌ی روحی و روانی را به کودک می‌زند. کودکان به پدر و مادر اعتماد دارند و هر چیزی که آن‌ها می‌گویند را می‌پذیرند. کودک بر این باور است که پدر و مادرش هرگز به او دروغ نخواهند گفت برای همین است که محرک‌های ترس‌آوری که پدر و مادر برایشان می‌سازند را به عنوان موضوعی ترسناک می‌پذیرند. بی‌اعتمادی، نخستین آسیبی است که کودک از ترسیدن می‌بیند. کودک بر این باور است که پدر و مادرش از او نگه‌داری می‌کنند. هنگامی که والدین کودک، او را از چیزی می‌ترسانند؛ کودک به این باور می‌رسد که پدر و مادرش در برابر آن محرک ترسناک از او پشتیبانی نخواهند کرد و او در برابر آن چیز تنهاست. این باور، کودک را نسبت به پدر و مادرش بی‌اعتماد می‌کند. استرس و اضطراب، اختلالات روانی هستند که به دلیل ترساندن، به مرور زمان در کودک پدید می‌آید و به سادگی درمان‌پذیر نیست. چون درک کودک از عوامل استرس‌زا با یک بزرگسال متفاوت است. کابوس‌های شبانه، شب‌ادراری و بی‌خوابی نیز می‌توانند در اثر همین استرس‌ها در کودک پدید آیند. ترساندن زمینه را برای بروز اختلالی همانند استرس پس از سانحه یا PTSD در کودک فراهم می‌کند. و یا ممکن است به فوبیا بیانجامد. با پایان یافتن کودکی ممکن است بخشی از ترس‌ها فراموش شوند اما برخی از این ترس‌ها در بزرگسالی هم دنباله خواهند داشت که ما آن‌ها را با نام اختلال فوبیا می‌شناسیم.

کودک‌ من از چیزها یا جانداران می‌ترسد چه کار باید کرد؟

اگر کودکتان از چیزها یا جانداران می‌ترسد. از روان‌شناس کودک در این زمینه کمک بگیرید. روان‌شناس کودک پس از بررسی و ریشه‌یابی ترس‌های کودک، با بهره‌گیری از روش‌های روان‌درمانی مناسب کودک، ترس‌های کودک را درمان خواهد کرد. نباید کودک با درس‌هایش بزرگ شود چون این ترس‌ها در آینده بزرگ‌تر و چالش‌های روانی گسترده‌تر خواهند شد.