اختلال اضطراب فراگیر یا Generalized Anxiety Disorder

برخی از کسانی که خود را مضطرب و نگران می‌دانند در هنگام مراجعه به روان‌شناس می‌گویند همیشه نگران رخدادهای آینده هستند و گمان می‌کنند رویدادهای فاجعه‌بار و ناگواری را در آینده تجربه خواهند کرد. این افراد همیشه رنج و ترس فراوانی را تجربه می‌کنند و توانایی کنترل کردن این اضطراب را ندارند و حتی نمی‌توانند خوابی راحت داشته باشند. این‌ها نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر است که شما را در این نوشته با آن آشنا خواهم کرد.

اختلال اضطراب فراگیر یا Generalized Anxiety Disorder چیست؟

اختلال اضطراب فراگیر یا Generalized Anxiety Disorder یکی از اختلالات اضطرابی است. کسانی که دچار این اختلال روانی هستند پیاپی درباره‌ی رویدادهای آینده احساس نگرانی و اضطراب می‌کنند از آن‌ها می‌ترسند. این نگرانی‌ها و اضطراب، غیرمنطقی، بیش از اندازه و غیرقابل کنترل است. نگرانی‌های فرد به اندازه‌ای است که کوچک‌ترین مشکلی را به شدیدترین و بدترین حالتی که ممکن است رخ دهد تفسیر می‌کند و بر این باور است که سرانجامی بسیار هولناک و فاجعه‌آمیز در پی خواهد داشت. افرادی که دچار اضطراب فراگیر یا GAD هستند در هنگام نگرانی و اضطراب، نشانه‌های جسمانی مانند خستگی بیش از اندازه، مختل شدن خواب، سر درد، تهوع، تنش ماهیچه‌ای و لرزش را تجربه می‌کنند.

نشانه‌ها و معیارهای DSM 5 برای اختلال اضطراب فراگیر یا GAD

نشانه‌ها و معیارهای تشخیص و راهکارهای درمان اختلال اضطراب فراگیر در DSM 5 یاد شده است. به یاد بسپارید که تشخیص و درمان اختلالات روانی کاری ساده نیست و مردم با دانستن این نشانه‌ها نمی‌توانند تشخیص دهند فرد دچار این اختلال هست یا نه. به یاد بسپارید تشخیص و درمان اختلالات روانی از سوی روان‌شناس انجام می‌شود.

A: اضطراب و نگرانی شدید و دلشوره درباره‌ی برخی از رویدادها یا کارها (مانند عملکرد شغلی، تحصیلی و…) که برای ۶ ماه و در بیش‌تر روزهای هفته همراه فرد باشد.

B: فرد نمی‌تواند نگرانی، دلشوره و اضطرابش را کنترل کند.

C: نگرانی و اضطراب حداقل با ۳ مورد از ۶ سمپتوم زیر همراه است و باید  حداقل چند مورد از این سمپتوم‌ها ۶ ماه و در بیش‌تر روزهای هفته همراه فرد باشد. در کودکان تنها به یک سمپتوم نیاز است.

۱- فرد به آسانی خسته می‌شود.

۲- فرد بی‌قرار است یا احساس عصبی بودن و کلافگی می‌کند یا برای یک نگرانی بی‌دلیل، بداخلاق است.

۳- زودرنج است و به سادگی خشمگین می‌شود.

۴- نمی‌تواند تمرکز کند یا ذهنش یکباره خالی می‌شود.

۶- تنش ماهیچه‌ای دارد.

۶- نمی‌تواند بخوابد یا از خواب می‌پرد یا خواب ناآرام دارد و خستگیش برطرف نمی‌شود. به طور کلی خواب فرد مختل می‌شود.

D: اضطراب و نگرانی یا نشانه‌های فیزیکی باعث می‌شوند فرد در زمینه‌های گوناگون زندگی (فردی، خانوادگی، شغلی، اجتماعی و …) نابسامانی را تجربه کند و زندگی فرد با مشکل جدی روبه‌رو می‌شود.

E: نگرانی و اضطراب به خاطر مصرف ماده (مواد مخدر یا دارو) یا بیماری جسمانی مانند هایپرتیروئیسم نباشد.

F: اضطراب و نگرانی فرد با اختلال دیگری بهتر توجیه نشود. از آن‌جایی که نشانه‌های برخی از اختلالات مشترک هستند باید دید که نشانه‌ها به کدام اختلال نزدیک‌تر است. پس اگر نشانه‌های اضطراب و نگرانی با اختلال دیگری بهتر توجیه شود نمی‌توانیم فرد را دچار اختلال اضطراب فراگیر بدانیم. برای نمونه اضطراب درباره‌ی حملات وحشت‌زدگی در اختلال Panic Attack؛ ارزیابی منفی دیگران در اختلال اضطراب اجتماعی، وسواس آلودگی یا سایر وسواس‌ها در اختلال OCD؛ جدایی از افراد مهمی که فرد به آن‌ها وابسته است و دلبستگی دارد در اختلال اضطراب جدایی؛چاق شدن در آنورکسیا نروزا؛ نقص‌هایی که فرد گمان می‌کند در ظاهرش دارد در اختلال بادی دیسمورفیک؛ رویدادهایی که فرد را به یاد رویدادهای تروماتیک می‌اندازد در PTSD؛ ناراحتی‌های فیزیکی در اختلال سوماتیک سمپتوم؛ ابتلا به یک بیماری جدی در اختلال اضطراب بیماری؛ یا محتوای باورهای دیلوژنال در اسکیزوفرنی یا اختلال دیلوژنال نمونه‌هایی از این اختلالات روان‌شناختی هستند.

درمان اختلال اضطراب فراگیر یا GAD

برای درمان اختلال اضطراب فراگیر، هم به دارو درمانی و هم روان‌درمانی نیاز است. دارو درمانی از شدت اضطراب و نگرانی‌ها می‌کاهد اما درمان را کامل نمی‌کند پس داروها نقش کنترل‌کننده دارند اما برای تکمیل فرآیند درمانی نیاز است که روان‌درمانی انجام شود.

دارو درمانی اختلال اضطراب فراگیر

داروهای گوناگونی برای درمان اختلال اضطراب فراگیر به کار برده می‌شود. بنزودیازپین‌ها نخستین داروهایی هستند که برای درمان این اختلال روانی به کار می‌روند. روند دارو درمانی با بنزودیازپین‌ها باید کوتاه باشد چون این داوها دارای عوارض هستند و ممکن است به اعتیاد فرد به دارو بیانجامد. داروهای سه حلقه‌ای (Tricyclic) و SSRI ها هم در درمان اختلال اضطراب فراگیر موثر و بهبودبخش هستند.

روان‌درمانی اختلال اضطراب فراگیر

شیوه‌های گوناگونی برای درمان اختلال اضطراب فراگیر به کار برده می‌شود درمان شناختی-رفتاری، روانکاوی، درمان رفتاری و گروه‌درمانی از شیوه‌های پرکاربرد روان‌درمانی اختلال اضطراب فراگیر هستند. درمان شناختی-رفتاری اختلال اضطراب فراگیر با چند گام انجام می‌شود:

۱- خودناظری (بررسی خود) یا Self Monitoring

۲- آموزش آرمیدگی یا Relaxation Training

۳- بازسازی شناختی یا Cognitive Restructuring

۴- تمرین رفتاری یا Behavioral Reahearsal

در  خودناظری به درمانجو آموزش داده می‌شود که افکار و الگوهای رفتاری خاصی باعث آغاز نگرانی و اضطراب می‌شود. این افکار بیش‌تر درباره‌ی رویدادهای آینده است رویدادهایی که احتمال پیش آمدنشان بسیار کم است (برای نمونه مرگ یکی از بستگان در تصادف رانندگی). آرمیدگی یا ریلکسیشن راهکار بسیار آرامش‌بخشی برای کنترل و جلوگیری از تنش ماهیچه‌ای و افزایش آرامش روحی و جسمی است. انجام آرمیدگی نیازمند آموزش‌هایی است که از سوی روان‌شناس به درمانجو داده می‌شود. در بازسازی شناختی باورهای منفی فرد شناسایی می‌شود و روان‌شناس تلاش می‌کند تا باورهای مثبت و واقع‌بینانه را جایگزین این افکار کند. این فرآیند به بازسازی شناختی و درمان فرد می‌انجامد. تمرین‌های رفتاری، آموزش‌هایی هستند که روان‌شناس به درمانجو می‌دهد تا رفتارهای خوب و سازگارانه را برای مقابله و پیروزی در برابر نگرانی و اضطراب به انجام برساند. با انجام این رفتارها فرد می‌تواند از آغاز نگرانی و اضطراب جلوگیری کند یا در صورت بروز نگرانی بتواند نگرانیش را کنترل کند.

اگر کسی را می‌شناسید که دچار این اختلال روانی است پیشنهاد می‌کنم از او بخواهید که پیش روان‌شناس برود تا فرآیند درمانی را آغاز و درمان شود. ما می‌توانیم در این راه به شما کمک کنیم.