اختلال سیکلوتیمیک یا Cyclothymic Disorder چیست؟

پیش‌تر با اختلال افسردگی-شیدایی یا دوقطبی آشنا شدیم و دانستیم که این اختلال روانی همان‌گونه که از نامش پیداست دوره‌هایی از افسردگی (افسردگی عمده) و شیدایی (مانی) را دربرمی‌گیرد. خلق و خوی کسانی که دچار اختلال دوقطبی هستند به طور پیاپی و غیرعادی بسیار خوب است یا بدون هیچ دلیل منطقی از حالت بسیار خوب به بد و افسرده تغییر می‌کند. من در همه‌ی نوشته‌هایم سفارش می‌کنم که مردم نباید با خواندن نوشته و دانستن نشانه‌ها اختلالات روانی را تشخیص دهند زیرا برخی از اختلالات روان‌شناختی نشانه‌هایی همانند هم دارند و گاهی پیش می‌ٰآید که همایندی در اختلالات روانی پیش آمده باشد. تشخیص اختلال روانی کاری است که یک روان‌شناس باتجربه انجام می‌دهد. در این نوشته شما را با اختلال سیکلوتیمیک آشنا خواهم کرد. گاهی مردم این اختلال روانی را با دوقطبی اشتباه می‌گیرند.

اختلال سیکلوتیمیک یا Cyclothymic Disorder

اختلال سیکلوتیمیک یا Cyclothymic Disorder که از آن با نام سیکلوتیمیا (Cyclothymia) نیز یاد می‌شود یکی از شاخه‌های اختلالات افسردگی و اختلالات دو قطبی است. این اختلال با نام اختلال ادواری‌خویی، اختلال خلقی دوره‌ای یا جنون ادواری نیز شناخته می‌شود. اختلال سیکلوتیمیک گونه‌ای از اختلال دوقطبی است که ویژگی اصلی آن طولانی‌تر بودن از نظر زمانی و ملایم بودن از نظر شدت است. این اختلال هم در بزرگسالان و هم در کودکان و نوجوانان بروز پیدا می‌کند.

نشانه‌های دوره‌ی افسردگی سیکلوتیمیک:

• تحریک‌پذیری
• رفتار تهاجمی
• بی‌خوابی یا پرخوابی
• تغییر در اشتها
• کاهش وزن یا افزایش وزن
• خستگی یا انرژی کم
• میل جنسی و عملکرد پایین
• احساس ناامیدی، بی‌ارزش بودن یا احساس گناه
• بی‌توجهی، نداشتن تمرکز یا فراموشی

نشانه‌های دوره‌ی مانیک سیکلوتیمیک:

• اعتماد به نفس بالا
• بیش از اندازه یا تند صحبت کردن به گونه‌ای که گاهی دیگران نمی‌توانند بفهمند فرد درباره‌ی چه چیزی سخن می‌گوید.
• پرش فکری
• نداشتن تمرکز
• خستگی ناپذیری و بیش‌فعالی
• افزایش اضطراب
• کم خوابیدن یا نخوابیدن بدون این که احساس خستگی کنند
• ستیزه‌جویی و رفتار عصبی
• هایپرسکشوال بودن

همایندی اختلال سیکلوتیمیک با دیگر اختلال‌های روانی

اختلال سیکلوتیمیک می‌تواند با اختلالات اضطرابی، سو مصرف مواد، اختلال اسکیزو افکتیو، اسکیزوفرنی، اختلال دیلوژنال، اختلال اسکیزوفرنی‌فرم یا دیگر اختلالات طیف اسکیزوفرنی و دیگر اختلالات سایکوتیک همایندی یا Comorbidity داشته باشد.

نشانه‌ها و معیارهای DSM 5 برای اختلال سیکلوتیمیک یا Cyclothymic Disorder

 A: در بزرگسالان حداقل ۲ سال و در کودکان و نوجوانان حداقل ۱ سال، فرد دوره‌هایی از سمپتوم‌های هیپومانی داشته که معیارهای لازم برای اپیزود هیپومانیک را ندارد و درو‌ه‌هایی از سمپتوم‌های افسردگی را داشته است که معیارهای لازم برای اپیزود افسردگی عمده را ندارد.

B: در طول این دوره‌، دوره‌های هیپومانیک و افسردگی حداقل ۱ سال در بزرگسالان و ۶ ماه در کودکان و نوجوانان وجود داشته‌اند و هرگز پیش نیامده که بیش از ۲ ماه هیچ سمپتومی نداشته باشند.

C: معیارهای لازم برای اپیزود افسردگی عمده، اپیزود هیپومانیک یا اپیزود مانیک هرگز وجود نداشته است.

D: اختلال اسکیزوفرنی، اسکیزوافکتیو دائم، اختلال دیلوژنال یا دیگر اختلالات طیف اسکیزوفرنی و دیگر اختلالات سایکوتیک توضیح بهتری برای سمپتوم‌های یاد شده در معیار A نیستند.

E: سمپتوم‌ها به دلیل تاثیر فیزیولوژیک یک ماده یا دارو (مانند داروهای سو مصرف مواد یا داروهای تجویز شده از سوی پزشک) یا یک بیماری جسمانی مانند هایپرتیروئیدیسم بروز پیدا نکرده باشد.

F: سمپتوم‌ها باعث رنج و نابسامانی در زندگی فرد شده باشند و عملکرد فردی، خانوادگی، اجتماعی، شغلی و دیگر زمینه‌های زندگی فرد را دچار نابسامانی شدید کرده باشند.

اسپسیفایر: به همراه دیسترس اضطرابی

درمان اختلال سیکلوتیمیک

برای درمان اختلال سیکلوتیمیک باید دارو درمانی و روان‌درمانی در کنار هم انجام شود. دارو درمانی یا روان‌درمانی به تنهایی نمی‌تواند فرآیند درمان را کامل کند. برای درمان نخست پیش روان‌شناس رفت تا روان‌درمانی را آغاز شود و روان‌شناس فرد را برای درمان دارویی به روان‌پزشک معرفی خواهد کرد.

دارو درمانی اختلال سیکلوتیمیک

برای درمان اختلال سیکلوتیمیک می‌توانیم از داروهایی که برای درمان اختلال دوقطبی به کار برده می‌شود بهره‌برداری کنیم. اصلی‌ترین دارو برای درمان اختلال سیکلوتیمیک، داروهای تثبیت‌کننده‌ی خلق مانند لیتیوم است.

روان‌درمانی اختلال سیکلوتیمیک

برای درمان اختلال سیکلوتیمیک شیوه‌های گوناگون روان‌درمانی مانند درمان شناختی–رفتاری، روانکاوی، درمان شناختی،روان‌درمانی مثبت‌نگر، خانواده‌درمانی، گروه درمانی و … کاربرد دارند. از میان این شیوه‌ها، درمان شناختی – رفتاری پرکاربردتر است.

ما در گروه آقای روان‌شناس آماده‌ی کمک به کسانی که از اختلال سیکلوتیمیک رنج می‌برند هستیم. اگر خودتان یا نزدیکانتان دچار این اختلال روان‌شناختی هستید با ما گفت‌وگو کنید.