صدا بیزاری یا میسوفونیا چیست و چگونه درمان می‌شود؟

میسوفونیا چیست؟ هم‌اکنون که این نوشته را می‌خوانید، صداهای گوناگونی به گوشتان می‌رسد. شاید در حال گوش کردن به یک آهنگ باشید. شاید صدای درختان هنگامی که باد میان شاخه‌هایشان می‌وزد را بشنوید. حتی تیک‌تاک ساعت نیز شنیده می‌شود. برخی از صداها برای ما خوشایند هستند و از شنیدن برخی از صداها بیزاریم. حتی فکر کردن به صدای کشیده شدن ناخن‌ها روی تخته سیاه ما را کلافه می‌کند. اما همه از شنیدن صدای غذا خوردن، تایپ کردن و … بیش از اندازه کلافه نمی‌شوند. این صداها برای برخی از افراد بیش از اندازه آزاردهنده است. این می‌تواند نشانهٔ میسوفونیا یا صدابیزاری در فرد باشد. در این نوشته شما را با میسوفونیا و روش‌های درمان آن آشنا خواهم کرد.

صدا بیزاری یا میسوفونیا چیست؟

صدا بیزاری (Hatred of sound) یا میسوفونیا (Misophonia) یک اختلال عصبی است. کسانی که دچار این اختلال هستند از شنیدن برخی از صداها دچار حالت نفرت یا کلافگی می‌شوند. این صداها می‌توانند آرام یا بلند باشند. کسانی که دچار صدابیزاری هستند واکنش رفتاری شدید به صداها نشان می‌دهند. این واکنش‌ها می‌تواند شامل کلافگی، پرخاشگری، فرار از موقعیت و صدا، گریه کردن و… باشد. میسوفونیا یک بیماری شنوایی یا اختلال روانی طبقه‌بندی نشده است و نباید با فونوفوبیا (ترس از صدا) اشتباه گرفته شود. از سوی دیگر شیوع این اختلال در جهان بسیار پایین و نادر است.

علت صدابیزاری یا میسوفونیا چیست؟

علت دقیق پدید آمدن میسوفونیا هنوز روشن نیست. اما یافته‌ها نشان داده است که عوامل ژنتیکی، محیطی و روان‌شناختی و سبک زندگی ناسالم در بروز و شدت یافتن این اختلال اثرگذار هستند. صدا بیزاری ناشی از وجود مشکل در گوش نیست. برخی از پژوهشگران بر این باورند که این مشکل می‌تواند ناشی از کژکاری‌های مغزی باشد اما هنوز اثبات علمی در این مورد انجام نشده است. میسوفونیا می‌تواند بدون اختلالات روانی دیگر یا همراه آنان بروز پیدا کند. صدابیزاری می‌تواند با اختلالات اضطرابی، اختلال وسواسی اجباری، استرس و … همراه شود. صدابیزاری می‌تواند زندگی فرد را در زمینه‌های گوناگون فردی، خانوادگی، شغلی، اجتماعی و … دار نابسامانی کند و برای فرد رنج و پریشانی به همراه داشته باشد.

نشانه‌های میسوفونیا یا صدا بیزاری چیست؟

متأسفانه به خاطر یافته‌های علمی اندک، معیارهای تشخیصی روشنی برای این صدا بیزاری وجود ندارد. برای همین است که در DSM 5 و ICD 10 از آن به عنوان یک اختلال روان‌شناختی یا شنوایی یاد نشده است. اما نشانه‌های آن برای ما روشن است. مهم‌ترین نشانهٔ میسوفونیا واکنش شدید افراد به شنیدن صداهایی است که شاید برای دیگران عادی باشد یا چندان آزاردهنده نباشد. به عبارت دیگر افرادی که دچار میسوفونیا هستند به صداها واکنشی نامتناسب نشان می‌دهند. این افراد ممکن است حتی به صدای نفس کشیدن دیگران هم واکنش نشان دهند و بگویند این صدا آزارشان می‌دهد. نکتهٔ مهم این است که در میسوفونیا بلند یا آهسته بودن صدا مهم نیست. افراد نسب به برخی از صداها واکنش بیزاری دارند.

واکنش افرادی که دچار میسوفونیا هستند به صداها چیست؟

کسانی که دچار میسوفونیا هستند واکنش‌های گوناگونی به صداهای آزاردهنده نشان می‌دهند برخی از این واکنش‌ها در زیر یاد شده است:

• اضطراب
• ناراحتی
• میل به فرار
• پرخاشگری
• نفرت و بیزاری
• و…

درمان میسوفونیا یا صدا بیزاری

صدابیزاری نیاز به دارودرمانی ندارد. این اختلال با روش‌های ترکیبی درمان می‌شود. کمک گرفتن از ابزارهای خاص مانند سمعک و روش‌های روان‌درمانی برای درمان کسانی که دچار میسوفونیا هستند به کار برده می‌شود.

درمان صدا بیزاری با ابزارهای شنوایی

مهم‌ترین روش درمانی در این مورد دورهٔ درمان و بازآموزی صدای وزوز داخل گوش (Tinnitus Retraining Therapy یا TRT) است. این روش کمک می‌کند تا تاب‌آوری افراد در هنگام شنیدن صدای آزاردهنده افزایش یابد. به کمک سمعک‌ها و دیگر ابزارهای شنوایی برای فرد صدای نویز سفید پخش می‌شود. هم‌چنین در این روش می‌توانند از پخش صداهای آرامش‌بخش مانند صداهای موجود در طبیعت به عنوان جایگزین صداهای آزاردهنده استفاده کنند. این روش یکی از موثرترین روش‌های درمان صدا بیزاری است.

روان‌درمانی میسوفونیا یا صدا بیزاری

روش‌های گوناگون روان‌درمانی برای میسوفونیا کاربرد دارد. مهم‌ترین روش‌های درمانی این اختلال هیپنوتیزم‌درمانی و رفتاردرمانی شناختی (CBT) است. هم‌چنین روش نوروفیدبک نیز می‌تواند به عنوان یک روش جانبی برای درمان فرد به کار برده شود. مدیتیشن نیز یکی از روش‌های رفتاری است که روان‌شناسان به کسانی که دچار صدا بیزاری هستند سفارش می‌کنند. مدیتیشن نه تنها به آرامش ذهن کمک می‌کند بلکه می‌تواند به افراد در توجه انتخابی کمک کند. این مورد به افزایش تحمل بیماران در هنگام شنیدن صداهای آزار دهنده کمک می‌کند. همان‌گونه که گفتم سبک زندگی ناسالم نیز می‌تواند زمینه‌ساز بروز یا افزایش شدت صدابیزاری شود. برای تغییر سبک زندگی و تغییر رفتارهای ناکارآمد می‌توانید از روان‌شناس کمک بگیرید. هم‌چنین کوچینگ می‌تواند در تغییر سبک زندگی بسیار سودمند باشد.

ما در گروه آقای روان‌شناس آمادهٔ مشاوره و درمان کسانی که از صدابیزاری رنج می‌برند هستیم. با ما گفت‌و‌گو کنید.