روان‌درمانی، سایکوتراپی یا Psychotherapy چیست؟

روان‌درمانی، سایکوتراپی یا Psychotherapy چیست؟ آیا روان درمانی در درمان اختلال روانی موثر است؟ روان‌درمانی واژه‌ای آشنا برای همه‌ی ماست اما بیش‌تر مردم با ساز و کار سایکوتراپی آشنایی ندارند. برخی از مردم روان‌درمانی را گوش دادن روان‌شناس به گفته‌های درمانجو می‌دانند اما روان‌درمانی فرآیندی پیچیده‌تر از گوش کردن به گفته‌هاست. روان‌درمانی مهارتی است که روان‌شناس برای آموختن آن باید سال‌ها در دانشگاه آموزش ببیند و در کلینیک‌های روان‌شناسی آن را تجربه کند. در این نوشته شما را با روان درمانی یا سایکوتراپی آشنا خواهم کرد.

روان‌درمانی یا Psychotherapy چیست؟

روان‌درمانی، سایکوتراپی یا Psychotherapy به فرآیندهای درمانی گفته می‌شود که با هدف حل مشکلات و درمان اختلالات روان‌شناختی، بر رفتار و فرآیند روانی انسان اثر مثبت می‌گذارند. روان درمانی به دنبال بهبود سلامت روان، حل مشکلات، کاهش رفتارهای ناراحت کننده، باورها، اجبار، افکار یا احساسات و بهبود روابط میان‌فردی و مهارت‌های اجتماعی است. روان‌درمانی اثربخش‌ترین راهکار برای درمان اختلالات روان‌شناختی است. در درمان بیش‌تر اختلالات روان‌شناختی، دارو درمانی نقش کنترل بیماری و بهبودبخشی را انجام می‌دهد و روان‌درمانی نقش اصلی درمان را بازی می‌کند پس بدون روان‌درمانی اختلالات روانی درمان نمی‌شوند.

شیوه‌های روان‌درمانی یا Psychotherapy

بیش از ۱۰۰ روش روان‌درمانی برای اختلالات روانی گوناگون به کار گرفته می‌شود. این شیوه‌ها بر پایه‌ی شاخه‌های گوناگون روان‌شناسی ساخته شده‌اند و هر شیوه برای برخی از اختلالات روان‌شناختی کاربرد بیش‌تری دارد. برای نمونه می‌توان از روش‌هایی مانند روانکاوی، روان‌درمانی شناختی-رفتاری یا CBT، رفتار درمانی، روان‌درمانی مثبت‌نگر، روان‌درمانی شناختی، نوروفیدبک، هیپنوتراپی و… نام برد.

این‌که اختلال روانی با چه روشی درمان شود به دو چیز بستگی دارد. نخست این‌که یافته‌های دانش روان‌شناسی، کدام روش را برای درمان اختلال روانی موثرتر می‌داند؛ دوم این‌که روان‌شناس پیرو کدام رویکرد روان‌شناسی است. برای نمونه کسی که پیرو رویکرد روانکاوی باشد به احتمال زیاد برای درمان افسردگی از رویکرد روانکاوی بهره‌گیری می‌کند. و کسی که رویکرد شناختی دارد برای درمان استرس از روان‌درمانی شناختی-رفتاری یا CBT کمک می‌گیرد.

روان‌درمانی کار یک روان‌شناس است نه روان‌پزشک.

روان‌درمانی فرآیندی ساده نیست. هر روان‌شناس برای اینکه بتواند به عنوان روان‌درمانگر کار کند باید سال‌ها در دانشگاه آموزش ببیند و در کار با درمانجویان تجربه به دست آورد تا بتواند در این راه پیروز باشد. شوربختانه برخی از روان‌پزشکان نیز خود را در زمینه‌ی روان‌درمانی توانمند می‌دانند که باوری نادرست است. زیرا روان‌پزشکان برای درمان دارویی اختلالات روانی آموزش دیده‌اند و همانند روان‌شناسان توانایی روان‌درمانی اختلالات روانی را ندارند.

یکی از بهترین راهنماهای شناسایی و درمان اختلالات روانی کتاب DSM 5 است. در این کتاب، اختلالات روانی به صورت طبقه‌بندی شده به همراه نشانه‌ها و شیوه‌های دارو درمانی و روان‌درمانی هر اختلال یاد شده است.

درمانجو به چند جلسه روان‌درمانی نیاز دارند؟

تعداد جلسات بستگی به نوع اختلال روانی، شدت اختلال، مدت زمانی که فرد به آن دچار بوده و شیوه‌ی روان‌درمانی که برای درمانجو به‌کارگیری می‌شود دارد. به طور کلی هر جلسه روان‌درمانی ۴۵ دقیقه است و درمانجو به حداقل ۲۰ جلسه نیاز دارد. جلسات معمولا هفته‌ای یک بار برگزار می‌شوند. روان‌درمانی هنگامی اثربخش خواهد بود که درمانجو با روان‌شناس همکاری داشته باشد و جلسات را نیمه‌کاره رها نکند. به یاد بسپاریم ما در یک هفته دچار اختلال روانی نمی‌شویم اختلال روانی نتیجه‌ی سال‌ها رنج و ناراحتی است که ما بر دوش کشیده‌ایم و نتوانسته‌ایم آن را حل کنیم. پس نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم در یک یا دو جلسه اختلال روانی درمان شود.