روانکاو کیست؟ آیا روانکاو یک روان‌شناس است؟

روانکاو کیست؟ چه تفاوتی میان یک روانکاو با روان‌شناس و روان‌پزشک وجود دارد؟ بیش‌تر مردم نمی‌دانند به چه کسی روانکاو می‌گویند و چه کارهایی انجام می‌دهد. برخی از مردم بر این باورند که روانکاوان توانایی شگفت‌انگیزی برای درمان مشکلات روحی و اختلالات روانی دارند که فراتر از روان‌شناسان و روان‌پزشکان است.

امروزه در سراسر جهان کسانی خود را به نام روانکاو معرفی می‌کنند برخی از این افراد آموزش‌های مورد نیاز را برای انجام روش‌های روانکاوی زیر نظر مراکز علمی دیده‌اند و برخی دیگر کسانی هستند که آشنایی درستی با روانکاوی ندارند و بدون هیچ مهارت و تخصصی خود را روانکاو می‌نامند. در این نوشته خواهم گفت که روانکاو کیست و چه کارهایی انجام می‌دهد.

روانکاوی شاخه‌ای از روان‌شناسی است پس روانکاو یک روان‌شناس است.

زیگموند فروید بنیان‌گذار روانکاوی را نخستین کسی بود که رویکرد روانکاوی را همانند یک دین در جهان گسترش داد. دیدگاه‌های فروید پیرامون انسان و فرآیندهای روانیش همواره هواداران و مخالفان فراوانی داشت تا جایی که یکی از برجسته‌ترین شاگردان او کارل گوستاو یونگ با دیدگاه‌های او مخالفت می‌کند و دیدگاه‌های خود را در زمینه‌ی روانکاوی بیان می‌کند. با گذر زمان روانکاوان تازه‌ای گام به این راه می‌گذارند و دانش روانکاوی زیرشاخه‌هایی پیدا می‌کند که هر کدام نمایان‌گر رویکرد گروهی از روانکاوان نسبت به دانش روانکاوی است. اما آن‌ نام زیگموند فروید را هیچ گاه نمی‌توانیم از روانکاوی حذف کنیم. او کسی بود که شیوه‌های نوین روان‌درمانی را پیاده‌سازی کرد. زیگموند فروید در گفت‌و‌گویی که با رادیو بی‌بی‌سی داشت گفت: روانکاوی بخشی از روان‌شناسی است. پس بر پایه‌ی گفته‌ی زیگموند فروید نخستین تعریفی که از روانکاو خواهیم داشت این است که روانکاو یک روان‌شناس است.

روانکاو کیست؟

روانکاو، یک روان‌شناس است که در درمان اختلالات روانی از رویکردها و شیوه‌های درمانی روانکاوی بهره می‌گیرد و افزون بر داشتن مدرک روان‌شناسی، دوره‌های تخصصی روانکاوی را زیر نظر انستیتو و آموزشگاه‌های معتبر جهانی روانکاوی گذرانده است. دوره‌های آموزشی که یک روانکاو سپری می‌کند حداقل ۴ سال است. با گذراندن دوره‌های تخصصی فرد می‌تواند به عنوان یک روانکاو به درمان اختلالات روان‌شناختی با بهره‌گیری از شیوه‌های روانکاوی بپردازد.

روانکاو چه کارهایی انجام می‌دهد؟

برخی از مردم گمان می‌کنند که روانکاو کسی است که ما به اتاقش می‌رویم و روی کاناپه‌ای دراز می‌کشیم تا او به گفته‌هایمان گوش کند. اما کار روانکاو گوش دادن به گفته‌ها نیست کار روانکاو فراتر از شنیدن است. روانکاو به دنبال شناسایی و درمان اختلالات روانی به کمک اصول روانکاوی است. روانکاوی مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها و راهکارهای درمانی را دربرمی‌گیرد که در کارها و پژوهش‌های زیگموند فروید و دیگر روانکاوان برجسته ریشه دارد. محور درمانی در روانکاوی، کاوش، بررسی و تحلیل ناهشیار به منظور ریشه‌یابی و درمان موثر اختلالات روانی است. در این شیوه روانکاو تلاش می‌کند که افکار، احساسات، تمایلات و خاطرات ناخوشایند را که در ناهشیار جای گرفته‌اند شناسایی کند و با ورود محتوای ناهشیار به بخش هشیار، مراجع را به بینش و آگاهی نسبت به این محتوا برساند. با این کار روانکاو می‌تواند به درمان اختلالات روانی بپردازد.

تفاوت روانکاو روان‌شناس چیست؟

همان‌گونه که گفته شد روانکاو هم یک روان‌شناس است و تنها تفاوت کار روانکاو با دیگر روان‌شناسان در نگاهشان به ریشه‌ی مشکلات و اختلالات روانی است. نگاه یک روانکاو به ریشه‌ی مشکلات، عمیق‌تر و ریزبینانه‌تر از روان‌شناسان رویکردهای دیگر (روان‌شناس مثبت‌نگر، روان‌شناس شناختی رفتاری و …) است. او به کاوش در گذشته‌های دور و ناهشیار ذهن فرد می‌پردازد تا آگاه شود که به راستی مشکل فرد از کجا آغاز شده است. جلساتی که روان‌شناسان با مراجع دارند ممکن است با ۲۰ جلسه به پایان برسد اما به دلیل تحلیلی بودن کار روانکاو، جلسات روانکاوی طولانی‌تر و بیش‌تر از دیگر رویکردهای روان‌شناسی است. روانکاوی در درمان اختلالات روان‌شناختی – شخصیت و نیز اختلالات روانی که فرد سال‌هاست دچار آن است موثرتر از دیگر روش‌های روان‌شناسی است. پس اگر فرد سال‌هاست که درگیر مشکلات است بهتر است پیش روانکاو برود.