سایبرکندریا یا خودبیمار پنداری اینترنتی چیست؟

هنگامی که دچار سر درد می‌شویم ممکن است پیش پزشک برویم. شاید هم با خوردن دارو یا دمنوش خوددرمانی کنیم. اما برخی از افراد در اینترنت به دنبال این می‌گردند که سر درد نشانهٔ چه بیماری‌هایی می‌تواند باشد و بدترین بیماری که در آن سر درد دیده شود را به خود نسبت می‌دهند. این افراد ممکن است یک سر درد ساده را نشانهٔ تومور مغزی بدانند. در این نوشته شما را با سایبرکندریا یا خودبیمارانگاری اینترنتی آشنا می‌کنم.

سایبرکندریا (Cyberchondria) یا خودبیمار پنداری اینترنتی چیست؟

سایبرکندریا (Cyberchondria) نسخه‌ای آنلاین از هیپوکندریا (Hypochondria) یا اختلال اضطراب بیماری است. سایبرکندریا حالت اضطرابی است که در آن فرد به طور شدید و غیر منطقی نگران این است که دچار بیماری جسمانی یا اختلال روان‌شناختی خاصی باشد یا احتمال بروز آن را در خود ببیند این افراد رفتار اضطرابی را با بررسی سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی برای پیدا کردن و نسبت دادن یک یا چند بیماری به خود نشان می‌دهند. این اختلال روان‌شناختی زاییدهٔ عصر نوین و دسترسی به اطلاعات در اینترنت است. کسانی که دچار سایبرکندریا هستند نسبت به بروز بیماری‌های جسمانی و گاهی روان‌شناختی بسیار نگرانند. آن‌ها هر نشانه‌ای را هشداری بزرگ می‌دانند. بررسی سایت‌های اینترنتی برای یافتن نشانه‌های بیماری و آشنایی با آن‌ها کار نادرستی نیست اما کسانی که دچار سایبرکندریا هستند در این مورد رفتارهای شدید و غیر منطقی انجام می‌دهند. پس هر کسی که نشانه‌های بیماری یا اختلال روان‌شناختی را در اینترنت جست‌و‌جو می‌کند دچار سایبرکندریا نیست. کسانی دچار سایبرکندریا هستند که پیاپی به خودشان برچسب بیماری می‌زنند و بیش از اندازه نگران سلامتی خود هستند.

نشانه‌های سایبرکندریا

۱- افکار مزاحم همیشگی، شدید و غیرمنطقی دربارهٔ دچار بودن یا دچار شدن به بیماری‌های جسمانی یا روانی

۲-  فرد همیشه دربارهٔ سلامتیش نگران است و به آسانی در این‌باره دچار اضطراب می‌شود.

۳- نگرانی و اضطراب فرد با نشانه‌‌هایی که در خود می‌بیند متناسب نیست. شدت نگرانی او بسیار بالاست.

۴- فرد همیشه سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی را بررسی می‌کند تا بیماری‌ها را بر اساس نشانه‌هایی که در خودش می‌بیند شناسایی کند.

۵- این نگرانی‌ها و رفتارهای غیر منطقی حداقل ۶ ماه همراه فرد باشد.

آیا نباید در اینترنت دنبال ریشهٔ نشانه‌های بیماری باشیم؟

انجام این کار نادرست نیست. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا شناخت بهتری از بیماری‌ها داشته باشید یا بتوانید از بروز بیماری پیشگیری کنید. نکتهٔ مهم این است که نباید در این مورد بیش از اندازه نگران بود و رفتارهای اضطرابی انجام داد. بهترین کار این است که اگر دچار مشکل جسمانی هستید از پزشک و اگر احساس می‌کنید دچار مشکلاتی در زندگی خود هستید از روان‌شناس کمک بگیرید. جالب است بدانید کسانی که دچار سایبرکندریا هستند ممکن است پیاپی پیش پزشک بروند تا آن‌ها را معاینه کند یا از روان‌شناس دربارهٔ نشانه‌های روانی می‌پرسند. هنگامی که پزشک به آنان اطمینان دهد که دچار بیماری نیستند آرام نمی‌گیرند و ممکن است خودسرانه دارو مصرف کنند و حتی به خاطر رفتارهای نادرست بیمار شوند. این افراد معمولا به روان‌شناس ارجاع داده می‌شوند. هنگامی که روان‌شناس به این افراد دربارهٔ اختلال خودبیمارانگاری و سایبرکندریا می‌گوید وجود آن را انکار می‌کنند و بر این باورند که آن‌ها دچار بیماری‌های گوناگونی هستند اما خودبیمار انگاری ندارند.

درمان سایبرکندریا

از آن‌جایی که سایبرکندریا را می‌توانیم شاخهٔ فرعی و اینترنتی هیپوکندریا یا اختلال اضطراب بیماری بدانیم روش‌های درمان یکسانی با اختلال اضطراب بیماری نیز برای این اختلال روانی به کار برده می‌شود. درمان این اختلال روان‌شناختی با روان‌درمانی انجام می‌شود اما در برخی شرایط ممکن است که دارو درمانی برای کاهش شدت نشانه‌ها انجام شود. داروها نقش کنترل کننده دارند و درمان اصلی با روان‌درمانی انجام می‌شود. پس برای درمان این اختلال روان‌شناختی باید پیش روان‌شناس رفت.

دارو درمانی سایبرکندریا

همان‌گونه که گفته شد دارو درمانی در شرایط ویژه برای این اختلال روان‌شناختی کاربرد دارد و در بیش‌تر موارد از تجویز دارو خودداری می‌شود. چون برخی از کسانی که دچار این اختلال هستند مصرف دارو را نشانهٔ این می‌دانند که دچار یک بیماری خاص هستند و این داروها برای آن بیماری تجویز شده اما روان‌شناس یا روان‌پزشک نمی‌خواهد به آن‌ها حقیقت را بگوید. داروهای ضد اضصطراب و ضد افسردگی برای درمان این اختلال روان‌شناختی کاربرد دارند. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین یا SSRI می‌تواند به درمان این اختلال روان‌شناختی کمک کند.

روان‌درمانی سایبرکندریا

روش‌های گوناگونی برای روان‌درمانی این اختلال کاربرد دارد که مهم‌ترین آن‌ها روانکاوی، طرحواره درمانی و رفتاردرمانی شناختی یا CBT هستند. در این میان CBT بیش‌ترین کاربرد را دارد. روان‌شناس در این رویکرد درمانی در تلاش است تا باورهای نادرستی که به طور غیر منطقی دربارهٔ بروز بیماری‌ها در فرد وجود دارد شناسایی و برطرف کند و باورهای درست را جایگزین نماید. روانکاوی نیز به دلیل نگاه تحلیل‌گرانهٔ عمیق و ریشه‌ای به گذشتهٔ فرد می‌تواند درمان موثری برای این اختلال روان‌شناختی باشد.

ما در گروه آقای روان‌شناس آمادهٔ راهنمایی و کمک به کسانی که از سایبرکندریا رنج می‌برند هستیم. با ما گفت‌و‌گو کنید.