۹ اردیبهشت روز روانشناس و مشاوره در ایران است نه روز جهانی روان‌شناس!

۹ اردیبهشت روز روانشناس است یا نه؟ ۹ اردیبهشت روز ملی روان‌شناس و مشاور است یا روز جهانی روان‌شناس و مشاور؟ این پرسش‌ها در چند روز گذشته بارها از من پرسیده شد. برخی از روان‌شناسان و دانشجویان روان‌شناسی ۹ اردیبهشت را با نام روز جهانی روان‌شناس و مشاور به هم شادباش گفتند که نادرست است. در این نوشته پیرامون روز روان‌شناس و مشاور شما را آگاه خواهم کرد.

چرا برخی از مردم ۲۸ آوریل را روز روان‌شناس می‌نامیدند؟

در روز آدینه ۸ اردیبهشت ۱۳۹۶ برابر با ۲۸ آوریل ۲۰۱۷، چند پیام شادباش دریافت کردم و در همهٔ آن‌ها نوشته شده بود ۲۸ آوریل، ۹ اردیبهشت روز جهانی روانشناس و مشاور مبارک! از کسانی که این پیام را برای من می‌فرستاند پرسیدم که از کجا می‌دانند که امروز روز جهانی روان‌شناس است؟ آن‌ها پاسخ روشنی نداشتند و می‌گفتند: «خب همه می‌گویند». سپس می‌پرسیدم که امروز ۸ اردیبهشت، برابر با ۲۸ آوریل است پس چرا می‌گویند ۹ اردیبهشت؟ آن‌ها پاسخی روشن به این پرسش نداشتند. این از ناآگاهی روان‌شناسان و مردم سرچشمه می‌گیرد. همان‌گونه که می‌دانید روز جهانی روان‌شناسی یا همان روز جهانی روان‌شناس هر ساله از سوی سازمان ملل برگزار می‌شود. هم‌زمان با سازمان ملل، انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA) و دیگر انجمن‌های روان‌شناسی سراسر جهان این روز را گرامی می‌دارند. روز جهانی روان‌شناسی در سازمان مل، هر سال در ماه آوریل برگزار می‌شود و همیشه در یک روز یکسان برگزار نشده است! در سال ۲۰۱۶ برای نهمین بار روز جهانی روان‌شناس در ۲۸ آوریل گرامی داشته شد. ۲۸ آوریل ۲۰۱۶ برابر با ۹ اردیبهشت ۱۳۹۵ بود. سال ۱۳۹۵ سالی کبیسه بود پس در سال‌های  دیگر روز ۲۸ آوریل برابر با ۸ اردیبهشت است.

همان‌گونه که گفتم سازمان ملل متحد هر سال در آوریل روزی را برای روز جهانی روان‌شناسی گرامی می‌دارد و این روز همیشه ۲۸ آوریل هر سال نیست. در سال ۲۰۱۷، دهمین روز روان‌شناسی سازمان ملل در روز ۲۰ آوریل برابر با ۳۱ فروردین ۱۳۹۶ برگزار شد. برای گرمیداشت این روز، گردهمایی در سال همایش‌های بین‌المللی ابوریحان بیرونی در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد. برخی از روان‌شناسان از روی ناآگاهی با برگزاری چنین برنامه‌ای مخالفت کردند که اهمیتی نداشت. اشتباه روان‌شناسان و دانشجویان روان‌شناسی که روز ۲۸ آوریل را به نام روز روان‌شناس به هم شادباش می‌گفتند از همین‌جا سرچشمه گرفت. یک ناآگاهی ساده درباره‌ی روز جهانی روان‌شناسی در سازمان ملل که به سادگی با بازدید از سایت رسمی آن حل‌شدنی بود.

۹ اردیبهشت روز روان‌شناس و مشاوره در ایران است.

سال‌هاست که سازمان نظام روان‌شناسی در تلاش بود روزی را با نام روز روان‌شناسی و مشاوره به تصویب برساند. در سال ۱۳۹۵، شورای فرهنگی عمومی در بیانیه‌ای درج روز ۹ اردیبهشت در تقویم را رد کرد و بیان داشت: «برگزاری هر گونه مراسم و فعالیت تحت این عنوان وجهه قانونی ندارد». هنوز هم دبیرخانه شورای فرهنگی عمومی به طور رسمی روز ۹ اردیبهشت را به نام روز روان‌شناس و مشاور به رسمیت نشناخته است. با این حال روز ۹ اردیبهشت از سوی سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره به عنوان روز روان‌شناس و مشاور شناخته می‌شود و هر سال نیز برنامه‌ای در این روز برگزار می‌گردد. دلیل انتخاب روز ۹ اردیبهشت به عنوان روز روان‌شناس و مشاوره، تصویب قانون تشکیل سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره در روز ۹ اردیبهشت است.

پس اگر بخواهید روز ملی روان‌شناس و مشاور را گرامی بدارید؛ بهتر است بدانید که این روز در ۹ اردیبهشت برگزار می‌شود. اما روز جهانی روان‌شناسی از سوی سازمان ملل در روزی که می‌گوید برگزار می‌شود.

روز جهانی روانشناس و مشاور در سال‌های گوناگون

• سال ۲۰۱۶: سازمان ملل متحد ۲۸ آوریل را به عنوان روز روانشناس جشن گرفت.
• سال ۲۰۱۷: سازمان ملل ۲۰ آوریل ۲۰۱۷ را به عنوان روز جهانی روانشناس در نظر گرفت. برنامهٔ سازمان ملل برای این سال «ترویج احساس خوب بودن در قرن ۲۱» بود.
• سال ۲۰۱۸:‌ روز ۱۲ آوریل ۲۰۱۸ از سوی سازمان ملل به عنوانر روز روانشناس در نظر گرفته شد. شعار این سال «تغییراقلیمی: مداخلات روان‌شناختی ترویج مهاجرت و سازگاری» بود.
• سال ۲۰۱۹: سازمان ملل ۲۵ آوریل ۲۰۱۹ را به عنوان روز روان‌شناس گرامی داشت. شعار این سال «مشارکت روان‌شناختی برای دستیابی به برابری جنسی در سطح جهان» انتخاب شد.
• سال ۲۰۲۰: روز ۲۷ می ۲۰۲۰ به عنوان روز روان‌شناس گرامی داشته شد. نکتهٔ جالب این است که در این سال روز روانشناسی در آوریل برگزار نشد.
• سال ۲۰۲۱: چهاردهمین روز روانشناسی در جهان روز ۱۵ آوریل ۲۰۲۱ بود. شعار این روز «مشارکت روانشناسی سلامت برای بهبود وضعیت در جهان پس از همه‌گیری» انتخاب شده بود.
• سال ۲۰۲۲: پانزدهمین بزرگداشت روز روانشناسی در جهان در روز ۲۱ آوریل ۲۰۲۲ برگزار شد. شعار این روز «ایجاد امید: مشارکت در نقشهٔ راه برای اقدام اقلیمی» بود.